การตรวจ 108-1009 ประจำปี

การตรวจร่างกายประจำปีหรือการตรวจสุขภาพประจำปีแล้วแต่จะเรียก เป็นกิจกรรมที่ยังมีคำถามและเรื่องที่ต้องทำความกระจ่างอยู่อีกมาก

คนที่สมควรตั้งคำถามมากที่สุดคือประชาชนผู้รับการตรวจ  แต่เนื่องจากประชาชนไม่สามารถถามได้เองจึงควรมีใครบางคนถามแทนประชาชน

มีปรากฏการณ์แปลกๆ บางอย่างที่เกิดขึ้นในกิจกรรมตรวจร่างกายประจำปีที่ประชาชนอาจจะไม่ทราบ 

หนึ่ง การตรวจร่างกายประจำปีเป็นการตรวจที่เร็วเกินไปหรือช้าเกินไป

ยกตัวอย่างเรื่องการตรวจเอกซเรย์ปอด    เป็นที่ทราบกันในหมู่ผู้ประกอบวิชาชีพว่าการตรวจเอกซเรย์ปอดมักเป็นการตรวจที่ช้าเกินไป    หมายความว่าเมื่อเอกซเรย์เจอรอยโรคอะไรก็มักจะช้าไปเสียแล้ว  เช่น หากตรวจพบรอยของมะเร็งปอดก็แทบจะหมดทางรักษาแล้ว  หากตรวจพบรอยของวัณโรคก็มักจะเป็นมากพอสมควรเสียแล้ว  เพราะฉะนั้นการตรวจหามะเร็งปอดจึงต้องใช้วิธีอื่น   หรือการตรวจวัณโรคที่มีประโยชน์ควรใช้วิธีอื่น

ทั้งนี้ ยังไม่นับว่าคนสูบบุหรี่จำนวนมากเมื่อทราบผลเอกซเรย์ปอดว่าปกติก็จะชะล่าใจสูบต่อไปเพราะเชื่อว่าเวลายังมี    โดยหารู้ไม่ว่าเมื่อเซลล์มะเร็งเริ่มก่อตัวนั้นไม่มีเอกซเรย์ที่ไหนจะจับเห็นได้

การตรวจเอกซเรย์ปอดเป็นตัวอย่างการตรวจที่ช้าเกินไป  ในทางตรงข้ามการตรวจมะเร็งต่อมลูกหมากอาจจะเป็นการตรวจที่เร็วเกินไป    กล่าวคือมะเร็งต่อมลูกหมากเป็นโรคที่เกิดกับคนสูงอายุ    ตัวโรคมะเร็งต่อมลูกหมากเองมีความก้าวหน้าหรือการเจริญเติบโตที่ช้ามาก  ช้ามากเสียจนผู้ป่วยน่าจะตายด้วยโรคชราก่อนโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก

แต่เมื่อผู้สูงอายุท่านหนึ่งพอรับทราบว่าตนเองเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากเสียแล้ว  ท่านมักจะช็อคและทรุดโทรมทั้งกายใจจนถึงแก่ความตายอย่างรวดเร็ว  รวมทั้งทรุดโทรมและทรมานเพราะผลข้างเคียงจากการรักษาด้วย

สอง การตรวจร่างกายประจำปีที่ทำๆ กันมักเป็นการตรวจทางห้องปฏิบัติการมากกว่าการตรวจร่างกายกันจริงๆ     เพราะฉะนั้นผลการตรวจจึงมักออกมาในรูปของตัวเลขต่างๆ นานาที่บอกว่าค่าปกติของคนควรเป็นเท่าไร  เมื่อคุณไปตรวจพบว่าตัวเลขบางอย่างของคุณสูงหรือต่ำกว่าปกติเพราะฉะนั้นคุณจึงเป็นโรค

การสรุปเช่นนี้   ผิด

หรือมีบ้างบางครั้งที่พอผลการตรวจพบว่าตัวเลขสูงหรือต่ำกว่าปกติเล็กน้อยเพราะฉะนั้นจึงต้องตรวจเพิ่มเติมเพื่อหาให้ละเอียด 

การสรุปเช่นนี้   ผิด

ยิ่งไปกว่านั้นการตรวจที่ละเอียดยิ่งกว่าครั้งแรกมักมิใช่การเจาะเลือดไปตรวจแต่จะเป็นการเจาะเข้าไปในร่างกาย   สอดเข้าไปในร่างกาย  ส่องเข้าไปในร่างกายแม้กระทั่งตัดชิ้นเนื้อบางส่วนของร่างกายไปตรวจ     ซึ่งปฏิบัติการเหล่านี้สามารถก่ออันตรายได้ทั้งสิ้น

ทุกๆ สองคนที่ถูกวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งลำไส้ใหญ่    จะมีสองคนที่ถูกกล้องส่องลำไส้ใหญ่แทงผนังลำไส้ทะลุ

หลายปีก่อนมีนักเรียนมัธยมถูกตรวจสุขภาพว่าเป็นโรคปอดแล้วถูกตัดปอดและตัดสิทธิเข้าเรียนมหาวิทยาลัย    ภายหลังเป็นที่เปิดเผยว่าปอดของเธอปกติ    คงจำข่าวกันได้

แท้จริงแล้วตัวเลขค่าปกติที่ตีพิมพ์ในใบแจ้งผลเลือดมีความหมายเพียงว่าคนส่วนใหญ่มีตัวเลขเช่นนั้น   คุณซึ่งมีผลผิดปกติเล็กน้อยเป็นคนส่วนน้อย  

แต่ไม่ได้หมายความว่าคนส่วนใหญ่ปกติ

และไม่ได้หมายความว่าคนส่วนน้อยผิดปกติ

การตัดสินใจของแพทย์ว่าท่านผิดปกติหรือไม่  สมควรตรวจต่อหรือไม่  สมควรรักษาหรือไม่ จึงต้องอาศัยข้อมูลอื่นร่วมด้วย ได้แก่ ประวัติส่วนตัว ประวัติครอบครัว และการตรวจร่างกายอย่างละเอียดร่วมด้วย

อย่าให้ใครใช้ตัวเลขร้อยแปดพันเก้าตัดสินชีวิตคุณเป็นอันขาด