การตรวจสามวาสองศอกประจำปี

เรื่องความจำเป็นของการตรวจร่างกายประจำปีเป็นเรื่องชั่งใจยากว่าควรเชื่อใคร   ฝ่ายที่สนับสนุนให้ตรวจมักยกข้ออ้างว่าหากพบโรคร้ายแรงจะได้รักษาทันท่วงที      ข้ออ้างนี้เพียงข้อเดียวก็ตีฝ่ายค้านราบคาบได้เลย    เพราะใครๆก็กลัวตายกันทั้งนั้น

ฝ่ายที่คัดค้านจะมีเหตุผลหลายข้อ    แต่หลายข้อนั้นรวมๆกันแล้วก็ไม่สามารถคัดง้างความกลัวตายของผู้คนไปได้  

บางทีประเด็นที่น่าทำอาจจะไม่ใช่เรื่องตรวจร่างกายประจำปี    แต่เป็นเรื่องความกลัวตายเสียมากกว่า    จึงว่าเวลาถกเถียงกันเรื่องนี้ทีไรออกจะสามวาสองศอกพิกล

เวลาประชุมเรื่องตรวจร่างกายประจำปี   ผมได้ยินสองเรื่องที่ฟังแล้วสะอึก   เป็นหมอมานานก็เพิ่งทราบว่ามีคนว่าเช่นนี้  

มีนายแพทย์ท่านหนึ่งซึ่งทำงานด้านการวางระบบตรวจสุขภาพประจำปีมานานกล่าวว่าการตรวจภายในทุกปีของสตรีเป็นเรื่องไม่จำเป็น      หากตรวจทุกปีแล้วปกติติดๆ กันสักระยะหนึ่งแล้วต่อไปให้ตรวจทุกสามปีก็พอ

ผมไม่ทราบหรอกครับว่าประโยคนี้เท็จจริงเพียงใด    แต่ที่แน่ๆ คือแพทย์สตรีส่วนใหญ่เขาไม่ตรวจภายในกัน

มีนายแพทย์อีกท่านหนึ่งที่ทำงานด้านการวางระบบตรวจสุขภาพประจำปีอยู่ในปัจจุบันกล่าวว่าการฝากครรภ์ที่ได้มาตรฐานนั้นทำเพียง 4 ครั้งต่อการตั้งครรภ์ 9 เดือนก็พอ

เช่นกันครับว่าไม่ทราบว่าคุณหมอที่พูดเอาเอกสารอ้างอิงมาจากไหน   แต่ที่แน่ๆคือฟังแล้วช็อค    แล้วที่ฝากครรภ์กันโครมๆตลอดปีนั้นกลายเป็นพฤติกรรมฟุ่มเฟือยหรืออย่างไร

จึงว่าเรื่องตรวจร่างกายประจำปีมีเรื่องให้ค้นหาอีกมาก  

กลับมาที่ข้อคัดค้านหลายข้อของกลุ่มที่ไม่เห็นด้วยกับการตรวจร่างกายประจำปี   ข้อใหญ่ๆได้แก่   เป็นเครื่องมือที่ทู่ในการหาโรค    ราคาแพงไม่คุ้มทุน    และก่อโรคประสาทได้โดยง่าย

เป็นเครื่องมือที่ทู่ในการหาโรคนั้นเคยเล่าแล้ว    กล่าวคือหากตรวจพบอะไรก็สายไปเสียแล้ว

ราคาแพงไม่คุ้มทุนต้องคิดว่าหากคนไทย 62 ล้านคนแห่ตรวจร่างกายประจำปีทุกคนจะเกิดอะไรขึ้น      ต่อให้ตัดเด็กๆออกไปก็ยังเจ๊งทั้งประเทศอยู่ดี

เรื่องก่อโรคประสาทได้โดยง่ายนี่เรื่องจริงครับ   ผู้ป่วยจำนวนมากกลุ้มอกกลุ้มใจกับผลเลือด ผลเอกซเรย์ที่ผิดปกติ "เล็กน้อย" จนกระทั่งโรคเครียด  โรคซึมเศร้า  รวมทั้งโรคย้ำคิดย้ำทำถามหาในที่สุด

ประเภทตระเวนเจาะเลือดไปเรื่อยๆจนกว่าจะได้ตัวเลขปกตินั้นมีเยอะ

ประเภทวัดความดันโลหิตทุกวันก็อีกเยอะ

แต่ประเภทกลับไปจำกัดอาหาร  ออกกำลังกายสม่ำเสมอ  นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และแปรงฟันวันละ 2 ครั้งนั้นมีน้อย

ทั้งนี้ยังไม่นับว่าการตรวจพบ "ผิดปกติ" เล็กน้อยทำให้ต้องตรวจเพิ่มจนเสียเงินเสียทองและเสียชีวิตก็มี   หรือได้รับยาเป็นกะตั้กกลับบ้านเพราะความผิดปกติ "เล็กน้อย" นั้นก็มาก

ไหนว่าเล็กน้อยทำไมให้ยาแยะจัง

มากที่สุดน่าจะเป็นยาลดไขมันในเลือด    เมื่อไรที่ถูกตรวจพบว่าไขมันในเลือดสูงเล็กน้อยเป็นได้ยาลดไขมันกลับบ้านทุกที

ทั้งที่ความจริงแล้วระดับไขมันในเลือดขึ้นๆลงๆตลอดยี่สิบสี่ชั่วโมงและเจ็ดวัน   การตรวจพบไขมันสูงเล็กน้อยหนึ่งครั้งจึงไม่ได้บอกอะไรเท่าไรนัก  

หลายคนคงไม่ทราบว่ายาลดไขมันในเลือดบางขนานทำให้เกิดโรคอัมพาตไขสันหลังได้ด้วยมิหนำซ้ำเป็นอัมพาตที่สามารถลามขึ้นสูงถึงระดับคอได้ด้วย    ทำให้ปอดหยุดทำงานแล้วหายใจไม่ได้ในที่สุด

การตรวจร่างกายประจำปีเป็นความเสี่ยงรูปแบบหนึ่ง