สะพานแห่งสันติภาพ

ภาพจาก http://www.chulabook.com/images/books/9789749230299.gif

มุกรื่น

ฉันคิดว่าเราเกือบทุกคนมีหนังสือที่ประทับใจกันทั้งนั้น และคงปฏิเสธไม่ได้ว่า บรรดาหนังสือที่เราเลือกอ่านได้ฝากอะไรไว้หลายอย่างที่ก่อขึ้นเป็นตัวเราทุกวันนี้ ทั้งความคิด จุดยืน และการแสดงออกในประเด็นต่างๆ ไม่ว่าเราจะตั้งใจหรือไม่ก็ตาม ดังพระราชดำรัสส่วนหนึ่งที่สมเด็จพระจักรพรรดินีมิชิโกะ แห่งประเทศญี่ปุ่นทรงพระราชทานไว้ในการประชุมใหญ่ครั้งที่ 26 ของ IBBY (International Board on Books for Young People) หรือคณะกรรมการนานาชาติด้านหนังสือเด็กและเยาวชน เมื่อปี พ.ศ. 2541 ที่อินเดียว่า หนังสือบางเล่มได้ฝาก "หน่อ" ไว้ในตัวพระองค์

ขณะที่พระองค์ทรงศึกษาในระดับชั้นประถมปีที่ 4 สงครามโลกครั้งที่ 2 เริ่มรุนแรงขึ้น ครอบครัวของพระองค์จึงต้องย้ายที่พักและโรงเรียนของพระองค์หลายครั้ง ท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงของบ้านเมืองและครอบครัวที่ส่งผลต่อภาวะจิตใจและอารมณ์ของเด็กอย่างพระองค์ในสมัยนั้น ของขวัญเล็กๆ ที่พระองค์ได้รับจากพ่อซึ่งหามาฝาก คือหนังสือสองสามเล่มที่พระองค์เล่าว่าทรงบรรจงอ่านด้วยความเสียดาย หนังสือเหล่านั้นได้กลายเป็นเพื่อนของพระองค์ในยามสงคราม และทำให้พระองค์เห็นความสำคัญของหนังสือที่มีต่อคนทุกวัยโดยเฉพาะเด็กๆ ในเวลาต่อมา

IBBY ก่อตั้งขึ้นที่เมืองซูริค (Zurich) ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เมื่อปี ค.ศ. 1953 (พ.ศ.2496) โดยมีภารกิจคือ ส่งเสริมความเข้าใจเกี่ยวกับหนังสือสำหรับเด็กในระดับนานาชาติ เปิดโอกาสให้เด็กๆ ทั่วโลกได้อ่านหนังสือดีๆ  ช่วยเหลือเรื่องการจัดพิมพ์และการจัดจำหน่ายหนังสือสำหรับเด็ก ทั้งยังสนับสนุนและฝึกบุคลากรหรือหน่วยงานที่ทำงานเกี่ยวกับเด็กและวรรณกรรมเด็ก และทำการวิจัยรวมทั้งงานต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับวรรณกรรมเด็ก

จากหนังสือ "สร้างสะพาน ความทรงจำจากการอ่านในวัยเด็ก" ที่บันทึกพระราชดำรัสของสมเด็จพระจักรพรรดินีมิชิโกะไว้จากการประชุมครั้งนั้น และนำมาตีพิมพ์เป็นหนังสือ เพื่อให้ผู้คนได้มีโอกาสอ่าน ทำให้ฉันรู้สึกซาบซึ้งที่ได้รู้ว่า เรามีองค์กรที่ดูแลเกี่ยวกับการเจริญทางความคิดของเด็ก ทำหน้าที่สำคัญในการดูแลเรื่องหนังสือ ที่เด็กทุกคนควรมีสิทธิทัดเทียมกันที่จะได้อ่าน

เราอยากให้เด็กๆ ทั่วโลกเติบโตขึ้นแบบไหน ขึ้นอยู่ที่ว่าเราเลี้ยงพวกเขาอย่างไร

ฉันเชื่อว่าการสร้างนิสัยให้เด็กชอบหนังสือ และรักการอ่านหนังสือตั้งแต่ยังเล็ก มีส่วนกล่อมเกลาให้เด็กมีนิสัยใฝ่รู้ พึ่งตนเองได้ และรู้จักตัวเองดีขึ้น นิทานที่เด็กอ่านจะช่วยส่งเสริมเด็กในเรื่องคุณธรรม เวลาที่เจอเรื่องเครียด หรือเรื่องที่ทำให้เศร้าหมอง หนังสือจะช่วยให้เดินหน้าต่อไปได้ การอ่านหนังสือยังปลูกฝังให้สามารถอยู่กับตัวเองได้โดยไม่รู้สึกเหงา ซึ่งจะค่อยๆ หล่อหลอมให้เป็นคนมีความมั่นคงในตนเอง

สมเด็จพระจักรพรรดินีมิชิโกะมีพระราชดำรัสในหัวข้อการประชุมครั้งนั้น "สันติภาพผ่านหนังสือ" ส่วนหนึ่งว่า พระองค์ไม่คิดว่าหนังสือหนึ่งเล่ม หรือหนังสือบางเล่ม จะสามารถก่อให้เกิดสันติภาพได้ แต่พระองค์คิดว่า เวลาที่คนเราเกิดมา จะมีการสร้างสะพานจากตนเองไปสู่ผู้อื่น และเชื่อมโยงกับสิ่งต่างๆ ไปเรื่อยๆ สะพานที่สร้างขึ้นไม่ได้ออกสู่ภายนอกแต่เพียงเท่านั้น คนเราต้องสร้างสะพานภายในตัวเองด้วย เพื่อพบตัวตนและเอกลักษณ์ที่แท้จริงของตน

สำหรับฉัน ฉันสร้างสะพานกี่สะพานแล้วไม่รู้ ทั้งกับคนและสิ่งต่างๆ รวมทั้งสะพานที่สร้างขึ้นเพื่อไปหาหนังสือ  ฉันคงบอกได้ไม่หมดและไม่ถูกต้องทีเดียวนักว่าฉันได้ "รับ" อะไรมากแค่ไหนจากหนังสือที่ฉันอ่าน สำหรับสันติภาพ ฉันรู้เพียงว่าหากเราสร้างสะพานเชื่อมตัวเองกับหนังสือดีๆ  และที่สำคัญ เชื่อมตัวเองกับคนอื่นๆ และสิ่งรอบข้างอีกมากมายด้วยความเป็นมิตร เราคงหวังให้มีสันติภาพเกิดขึ้นจริงได้

สนใจข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ www.ibby.org ค่ะ