สิทธิที่จะยิ้มได้

นาจู เด็กหญิงวัย 8 ขวบ เคยไปโรงเรียนได้เพียง 1 วันแล้วไม่เคยกล้าไปโรงเรียนอีกเลย แล้วนับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาก็ไม่กล้าออกไปไหนและไม่กล้าที่จะเจอกับใครอื่นจากนอกหมู่บ้านอีก และเธอไม่เคยอยากโผล่หน้าให้ใครได้เห็นหน้าเธอได้เต็ม ๆ อีก ทั้ง ๆ ที่โดยรวมแล้วเธอเป็นเด็กที่มีหน้าตาน่ารักมาก และทั้ง ๆ ที่เธอเองก็มีความต้องการเหมือนเด็กทั่วไปอยากวิ่งเล่นสนุกสนาน ยิ้มหัว เหมือนกับคนอื่น แต่เธอทำไม่ได้ เธอรู้สึกอับอายที่เธอปากแหว่ง ประสบการณ์ 1 วันที่โรงเรียนที่เธอโดนเพื่อนจับตัวมาแล้วดูปากของเธอและล้อเลียนเธอทำให้นาจู ต้องเก็บตัวและขาดความมั่นใจในตัวเองไปอย่างสิ้นเชิง

ทั้ง ๆ ที่ประเทศไทยในปัจจุบันนี้มีเทคโนโลยีที่ทันสมัยมีการแพทย์ที่ก้าวหน้า ปัญหาเรื่องปากแหว่งเพดานโหว่นั้นไม่น่าจะเป็นปัญหาใหญ่เพราะการผ่าตัดแก้ไขเพื่อให้คน ๆ หนึ่งเกิดมายิ้มได้อย่างปกตินั้นไม่น่าจะเป็นปัญหา ทว่า ไม่น่าเชื่อก็ต้องเชื่อว่าปัญหาเหล่านี้ยังมีอยู่ในประเทศไทย

เนื่องจากนาจูนั้นเกิดมาในครอบครัวชาวลาหู่ในหมู่บ้านที่ห่างไกลแห่งหนึ่งในอำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ เป็นครอบครัวมีฐานะยากจนที่พ่อแม่มีอาชีพทำไร่และรับจ้างทั่วไป โดยทั้งบ้านนั้นมีพ่อที่มีทะเบียนบ้านและบัตรประชาชน ส่วนคนอื่น ๆ ในครอบครัวกลับไม่มีบัตรใด ๆ รวมถึงบัตรทอง 30 บาท รักษาทุกโรคซึ่งทำให้ครอบครัวนี้ไม่มีสิทธิ์ที่จะรับบริการใด ๆ อันเป็นสวัสดิการจากรัฐ

แต่ถึงแม้จะยากจนสักเพียงไรก็ตาม แต่ทางครอบครัวนี้ก็ไม่ได้ละเลยที่จะแสวงหาโอกาสให้ลูกได้เป็นปกติเหมือนคนอื่น ๆ แม่ของนาจูได้ติดต่อกับโรงพยาบาลแห่งหนึ่งที่จังหวัดเชียงใหม่ ที่เธอเคยเห็นว่าเคยได้ทำการผ่าตัดให้เด็กคนหนึ่งในหมู่บ้านมาแล้ว และเด็กคนนี้ปัจจุบันก็มีความสุขดีไม่ถูกล้อเลียนจากใคร ๆ อีก เธออยากจะเห็นลูกเธอเป็นเช่นนั้นบ้าง มีการนัดหมายไปพบแพทย์ครั้งแล้วครั้งเล่าจนนับ 10 ครั้งที่ต้องเดินทางจากหมู่บ้านออกมายังตัวจังหวัด ทว่า การผ่าตัดก็ไม่เคยเกิดขึ้น จนแม่ของเด็กเองนั้นท้อใจ และน้อยใจ และหมดเงินค่ารถที่จะพาลูกเข้าเมือง จนเกือบจะสิ้นหวังไปแล้ว

อาจจะเรียกได้ว่า นับเป็นโชคของนาจู ที่มีอยู่วันหนึ่ง ทีมงานโครงการละครวิทยุภาคภาษาลาหู่ พร้อมกับเจ้าหน้าที่ไทยคนหนึ่งจาก UNESCO ที่ทำหน้าที่ให้การสนับสนุนโครงการนั้นอยู่ได้เข้าไปในหมู่บ้านเพื่อพูดคุยและสอบถามความคิดเห็นชาวบ้านเกี่ยวกับเรื่องละครวิทยุที่นำเสนอไป แล้วได้มีโอกาสสังเกตเห็นเด็กน้อยนาจู และเรื่องราวต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับเธอ เมื่อคิดว่าทางโรงพยาบาลนั้นไม่สามารถจัดการปัญหาให้กับนาจูได้ ทางเจ้าหน้าที่ของยูเนสโกคนนั้นจึงได้เสนอที่จะให้ความช่วยเหลือเป็นการส่วนตัวกับเด็กน้อย โดยจะลองติดต่อโรงพยาบาลและจะช่วยดูแลเรื่องค่ารักษาพยาบาลให้ ซึ่งทำให้แม่ของเด็กเต็มไปด้วยความหวังพร้อมบอกว่า ลูกสาวนั้นความจริงในเวลาอยู่ที่บ้านเป็นเด็กอารมณ์ดีและร่าเริง แต่ทุกครั้งที่ออกจากบ้านจะเงียบขรึมและไม่กล้ายิ้มไปเลย อยากเห็นลูกได้ยิ้มร่าเริงได้เหมือนเด็กอื่น ๆ บ้าง

ในที่สุดการประสานงานเพื่อให้เกิดการผ่าตัดแก้ไขปากแหว่งให้กับเด็กน้อยนาจูก็เกิดขึ้น ซึ่งในเวลาต่อมาก็พบว่ามีเรื่อง ๆดีก็เกิดขึ้นอย่างไม่น่าเชื่อ การทำความดีย่อมมีคนเห็นและให้ความร่วมมือเพราะจากการประสานงานเหล่านั้นเองก็ทำให้พบว่ามีโครงการหนึ่งที่จังหวัดเชียงราย ชื่อ " โครงการผ่าตัด และฟื้นฟูสภาพเด็กปากแหว่งเพดานโหว่ สำหรับเด็กแรกเกิด – 15 ปี โดยมูลนิธิพัฒนาสตรีภาคเหนือ ร่วมกับ วาย . เอ็ม . ซี . เอ . เชียงราย และ โรงพยาบาลโอเวอร์บรุ๊ค ที่รับให้ความช่วยเหลือผ่าตัดแก้ไขปัญหาปากแหว่งเพดานโหว่ ในที่สุดจากการประสานงานกันเด็กน้อยนาจูเลยได้เข้ามาอยู่ในโครงการดังกล่าว และได้รับการผ่าตัดที่โรงพยาบาลโอเวอร์บรุ๊ค ซึ่งเป็นโรงพยาบาลชั้นนำของจังหวัดเชียงราย โดยใช้เวลาเพียง 8 วัน เท่านั้นนับตั้งแต่การเดินทาง และพักรอการตัดไหม ซึ่งค่าใช้จ่ายในทุกขั้นตอนก็ได้รับการสนับสนุนจากทางโครงการดังกล่าว

ในที่สุด ถึงวันนี้เด็กน้อยนาจู ก็สามารถยิ้มได้แล้วอย่างไม่อายใคร

อันที่จริง เรื่องยิ้มไม่ได้เป็นอะไรพิเศษสำหรับคนที่เกิดมามีหน้าตาปกติ จากพัฒนาการของมนุษย์นั้นการยิ้มนับเป็นพัฒนาการอยู่ในลำดับต้น ๆ คนเราสามารถยิ้มได้ก่อนที่จะเดินได้เสียอีก การยิ้มมีความหมายในหลายด้าน แต่คนเรานั้นน่าจะต้องการการการยิ้มอันเนื่องมาจากความพอใจและความสุขใจมากกว่า หรือแม้การเห็นคนอื่นยิ้มเราก็คงจะอยากเห็นคนอื่นยิ้มให้อย่างเป็นเป็นมิตรและเห็นคนอื่นสุขใจที่จะได้ยิ้มด้วยเช่นกัน แต่ทุกวันนี้ด้วยปัญหาต่าง ๆ จากสภาพการเมือง เศรษฐกิจ สังคมและสิ่งแวดล้อม เป็นเหตุให้คนจำนวนไม่น้อยที่ลืมไปแล้วว่าการยิ้มต้องทำอย่างไร

หากคนเราพร้อมที่จะหันหน้าเข้ามาช่วยเหลือกัน ไม่ว่าคุณจะเป็นคนปากแหว่งเพดานโหว่ หรือ เป็นคนทุกข์ทั่วไป การแบ่งปัน มีน้ำใจและเอื้ออาทรต่อกันนั้น ทำให้เรากลับมายิ้มได้เสมอ

สิทธิที่จะยิ้มได้ย่อมเป็นของทุกคน