วันเสาร์ – อาทิตย์ สุดสัปดาห์ที่ผ่านมา โฮงเฮียนสืบสานภูมิปัญญาล้านนา ดูคึกคักไปด้วยผู้คนมากหน้าหลายตา มีทั้งเด็กและผู้ใหญ่ จากเดิมที่บริเวณของโฮงเฮียน ซึ่งดูกว้างขวางใหญ่โต กลับดูเล็กไปถนัดตาด้วยจำนวนคนร่วมร้อยชีวิตกว่าๆ

กล่าวสำหรับโฮงเฮียนสืบสานฯ แล้ว ถือว่าเป็นศูนย์การเรียนรู้เรื่องภูมิปัญญาและวัฒนธรรมต่างๆของคนเมืองล้านนาที่หลากหลาย ซึ่งแต่ละเดือนจะมีการจัดการเรียน การสอนภูมิปัญญาต่างๆ ของล้านนา เช่น การฟ้อนเจิง การตีกลองสะบัดชัย การซอ การใช้ภาษาล้านนา เป็นต้น โดยจะมีการพ่อครู แม่ครู  และครูภูมิปัญญาด้านต่างๆ มาให้ความรู้กับผู้เรียน ซึ่งส่วนมากจะเป็นเด็กและเยาวชนในจังหวัดเชียงใหม่

โฮงเฮียนสืบสานฯ ตั้งอยู่บนถนนรัตนโกสินทร์ หลังโรงเรียนปริ้นส์รอยัลวิทยาลัย ซึ่งมีพื้นที่กว่าหลายร้อยตารางเมตร เมื่อเข้ามาด้านในของโฮงเฮียน ก็จะพบกับซุ้มพระพุทธรูปและ ครูบาเจ้าศรีวิชา นักบุญแห่งล้านนา และยังประกอบด้วยอาคาร ซุ้มต่างๆ ที่ทำด้วยไม้และใบจากสำหรับการเข้ามาเรียนที่โฮงเฮียน นอกจากนั้นยังมีห้องสมุด "เฮือนพญ๋า" ที่รวมหนังสือ สื่อต่างๆ ของล้านนาไว้ ซึ่งมีจุดเชื่อมด้วยสะพานไม้ข้ามบ่อน้ำเล็กๆ

วันเสาร์  - อาทิตย์ที่ผ่านมานี้ นอกจากที่จะมีการประชุมของเครือข่ายเด็กและเยาวชนภาคเหนือตอนบนแล้ว ยังมีการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนของโฮงเฮียนสืบสานฯ อยู่ทั่วบริเวณ ซึ่งการจัดกิจกรรมนี้เป็นความร่วมมือของโฮงเฮียนสืบสานฯ กับ เทศบาลจังหวัดเชียงใหม่ เพื่อให้เด็กๆ จากโรงเรียนในจังหวัดเชียงใหม่มาเรียนรู้วัฒนธรรมภูมิปัญญานอกห้องเรียน

แม้ว่าผมจะไม่ได้มีโอกาสได้เข้าร่วมกิจกรรม แต่ด้วยเสียงที่ดังของเครื่องขยายเสียง ก็ทำให้ได้ยินและรับรู้เนื้อหาต่างๆ ที่วิทยากรได้พูดคุยกับเด็กๆ อย่างเสียงของ ครูเบิร์ท ประสงค์ แสงงาม ผู้ประสานงานโฮงเฮียนฯ ที่ดังผ่านลำโพงขนาดใหญ่ว่า "เรื่องวัฒนธรรมเป็นสิ่งที่อยู่รอบตัวเรา ภูมิปัญญาต่างๆ ในชุมชนปัจจุบันนับจะลบเลือนหายไปทุกขณะ หากเยาวชนอย่างเรา ไม่สืบสานไว้ อาจจะทำให้วัฒนธรรม ภูมิปัญญาชุมชนหายไปได้ การมีที่โอกาสเรียนรู้ วันนี้จึงเป็นสิ่งที่ดีที่พวกเราจะได้มาร่วมเรียนรู้นอกห้องเรียน รู้จักภูมิปัญญาด้านต่างๆ ของล้านนามากขึ้น"

หลังจากที่ครูเบิร์ท พูดจบก็เป็นการชี้แจงของทีมงานสำหรับกิจกรรมที่เด็กๆ สามารถเข้าร่วมได้ ซึ่งมีการจัดฐานเรียนรู้ด้านต่างๆ เช่น การทำโคมไฟแบบล้านนา – การเล่นเกม สันทนาการ – วงคุยเรื่องวัฒนธรรม ฟังครูภูมิปัญญาเล่าเรื่อง (เล่าเจี๊ย) เป็นต้น

การเรียนนอกห้องเรียนครั้งนี้ น้องเด นักเรียนชั้น ม.๓ ซึ่งมาร่วมกิจกรรมครั้งนี้ เล่าว่า รู้สึกสนุกที่ได้มาทำกิจกรรม ได้เรียนรู้เรื่องวัฒนธรรม ซึ่งตอนแรกนึกว่าจะเป็นเรื่องเครียด แต่สุดท้ายก็เป็นเรื่องที่น่าสนใจและทำให้อยากเข้ามาร่วมกิจกรรมกับที่โฮงเฮียนต่อในอนาคต และจะแต่งตัวด้วยผ้าเมือง และพูดคำเมือง (ภาษาล้านนา) เพราะเป็นการสืบสานความเป็นคนเมืองล้านนาอีกทางหนึ่ง

แม้ว่าการเรียนรู้วัฒนธรรมล้านนาครั้งนี้ จะเป็นเวลาเพียงเสี้ยวหนึ่งของการเรียนในโรงเรียนของเด็กแต่ละคน แต่การเรียนครั้งนี้ก็ทำให้เด็กๆ เกิดความสนใจ และเป็นการจุดประกายให้เด็กได้เรียนรู้และรู้จักรากเหง้าภูมิปัญญา วัฒนธรรมของล้านนา และร่วมกันสืบสานต่อไปในอนาคตได้อย่างแน่แท้

กิจกรรมที่เป็นการส่งเสริมให้เด็กได้รู้จักและเรียนรู้วัฒนธรรมของตนเช่นกิจกรรมสองวันนี้ กระทรวงวัฒนธรรมน่าจะมีส่วนช่วยสนับสนุนให้โรงเรียนแต่ละที่มีการจัดการสอนในเรื่องนี้ หรือ สนับสนุนให้เกิดการรวมกลุ่มของเด็กและเยาวชนที่ทำกิจกรรมสืบสานภูมิปัญญาและวัฒนธรรมอย่างต่อเนื่องและจริงจัง  มากกว่าจะทำเพียงแค่เปิดเพลง "หน้าที่เด็ก" ออกทางสื่อโทรทัศน์เพียงอย่างเดียว

*******

บทสนทนาแถมท้าย

เจน นักศึกษาจากต่างจังหวัด พึ่งเดินทางมาถึงจังหวัดเชียงใหม่ และจะมาที่โฮงเฮียนสืบสานฯ แต่ไม่รู้ว่าจะไปทางไหน เจน จึงโทรศัพท์มาถามผม "พี่ๆ ตอนนี้ผมอยู่ขนส่งอาเขต จะบอกรถแดงว่าไปไหนต่อ"

"บอกเปิ้ลว่าไปโฮงเฮียนสืบสาน ตี้หลังโรงเรียนปริ้นส์" ผมอธิบาย

………………..

ระยะเวลาจากการนั่งรถแดงจากขนส่งอาเขต มาที่โฮงเฮียนสืบสานฯ อย่างช้ามากๆ ก็ประมาณ ๑๐ นาที

แต่ปรากฎว่าเวลาผ่านไป ๓๐ นาทีแล้ว เจน ยังไม่มาถึงเลย

ผมโทรศัพท์ไปหาเจน "อยู่ไหนแล้ว ยังบ่มาถึงเตื้อกา"

"รถแดงไม่รู้จักโรงเรียนสืบสานนะครับ" เจนตอบ ก่อนจะบอกว่า "ตอนนี้ผมอยู่หน้าโฮงเฮียนสืบสานแล้ว มันเป็นที่เดียวกันไหม"

"เออ ใช่แล้วๆ" ผมบอก

"อ่อ มิน่าหละ ผมบอกรถแดงว่ามาโรงเรียนสืบสาน เขาไม่รู้จัก ผมก็เลยเดินมาน่ะ" เจนบ่นเปรยๆ

"ใช่ๆ ที่โฮงเฮียนสืบสานน่ะ ต้องพูดว่าโฮงเฮียนสืบสาน หากจะไปบอกว่าโรงเรียนสืบสานไม่มีใครรู้จักหรอก ฮ่าๆ" ผมอธิบายก่อนที่เจนจะเดินเข้ามาด้านในโฮงเฮียนสืบสานฯ