รำลึกสมเด็จย่า แม่ฟ้าหลวงของชาวไทย

วันที่ ๑๘ กรกฎาคม ของทุกปี ชาวเชียงรายทุกหมู่เหล่า ทุกชาติพันธุ์ พร้อมด้วยหน่วยงานราชการและภาคเอกชน จะพากันมาคารวะ ระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณอันล้นพ้นของสมเด็จย่า ที่ทรงชุบชีวิตดอยตุง ชุบชีวิตจังหวัดเชียงราย ให้เจริญก้าวหน้า ทรงเป็นสมเด็จย่าที่เมตตาพสกนิกรชาวไทยทุกหนแห่ง

มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง เป็นตัวแทนของพระองค์ที่สืบสานพระปณิธานของสมเด็จย่าในการพัฒนาพื้นที่สูง ฟื้นสภาพป่าที่เสื่อมโทรมมาเป็นป่าเขียวขจี เปลี่ยนจากไร่ฝิ่นมาเป็นไร่กาแฟ แมคคาดีเมีย ดอกไม้ ผลไม้ต่างๆ สร้างงานอาชีพที่หลากหลาย เช่น งานหัตถกรรม ที่ออกแบบให้เข้ากับรสนิยมของผู้ใช้ ชื่อเสียงของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงจึงขจรขจาย เป็นแหล่งศึกษาดูงานของประเทศต่างๆทั่วโลก

หม่อมราชวงศ์ดิศนัดดา  ดิศสกุล ผู้อำนวยการมูลนิธิแม่ฟ้าหลวง จึงได้รับเชิญไปช่วยโครงการพัฒนาพื้นที่สูงในหลายประเทศ เช่น อัฟกานิสถาน อินโดนีเซีย ที่อาเจะห์ เป็นต้น

ไร่แม่ฟ้าหลวงที่บ้านป่างิ้ว ตำบลรอบเวียง อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย เป็นสถานที่ปลูกฝังการศึกษา วัฒนธรรม คุณธรรม ให้แก่ลูกหลานของผู้ด้อยโอกาสจากพื้นที่ต่างๆ ๓๐ กว่าปีมาแล้วที่อาจารย์นคร  พงศ์น้อย ผู้อำนวยการไร่แม่ฟ้าหลวงได้อบรมบ่มเพาะให้เยาวชนรุ่นแล้วรุ่นเล่าสำเร็จการศึกษาออกไปเป็นผู้นำชุมชน ไปประกอบอาชีพต่างๆ โดยยังคงมีความกตัญญูรู้คุณ และยึดถือแนวทางที่สมเด็จย่าทรงเป็นแบบอย่าง ทั้งการใช้ชีวิตอย่างเรียบง่าย ประหยัด ใช้เวลาอย่างมีคุณค่า ทรงบำเพ็ญประโยชน์เพื่อพสกนิกรผู้ยากไร้ ในถิ่นทุรกันดารทุกทิศอย่างไม่ย่อท้อ

หน่วยแพทย์อาสาสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี (พอสว.) คือ คณะแพทย์ ทันตแพทย์ ที่อาสาสมัครตามเสด็จไปช่วยดูแลสุขภาพของประชาชนอย่างมีคุณภาพ ซึ่งสมเด็จพระพี่นางเธอ กรมหลวงนราธิวาส ฯ ทรงสืบสานงานนี้อย่างต่อเนื่อง

๑๘ กรกฎาคม ๔๙ ปีนี้ ท่ามกลางฝนฟ้าที่โปรยปรายมาตั้งแต่เช้า แม้กระนั้นลูกหลานที่เคารพและกตัญญูต่อสมเด็จย่า แม่ฟ้าหลวงของปวงชนชาวไทยก็ไม่ย่อท้อ หญิงชายในชุดล้านนาอันงดงาม ชนชาติพันธุ์ ไตหย่า ปะหร่อง ไทลื้อ พากันแต่งกายและเครื่องประดับอย่างเลอเลิศพร้อมด้วยขันดอกหรือพานพุ่ม นำมาสักการะที่อนุสาวรีย์รูปปั้นของสมเด็จย่าที่คุณมิเซียม  ยิปอินซอย ได้รังสรรค์ไว้ในท่าประทับนั่งอย่างสบายๆ

ขันดอกหรือพานพุ่มอันหลากหลายดูชื่นตาชื่นใจ มีแบบโบราณล้านนา เป็นขันพลู ขันหมากอย่างดิบ ขันหมากแห้ง ขันเทียนขี้ผึ้ง ขันเทียนไขเป็นเล่ม ขันดอกไม้พื้นบ้าน คือ ดอกพุดซ้อน (เก็ดถวา) ดอกบัว ฯลฯ ที่ดูเท่าไรก็ยิ่งภาคภูมิใจ ในภูมิปัญญาอันล้ำค่าของล้านนา

ขบวนถวายสักการะของอำเภอต่างๆ ๑๖ อำเภอและ ๒ กิ่งอำเภอ นำโดยนายอำเภอ ขบวนของมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย วิทยาลัยอาชีวเชียงราย วิทยาลัยการอาชีพ นักศึกษาแต่งกายแบบล้านนาดูงดงาม แช่มช้อย ปิดท้ายด้วยคำกล่าวสดุดีของผู้ว่าเชียงราย นายอุดม  พัวสกุล มีข้อความดังนี้

 "ในวาระอันมาบรรจบ ครบรอบคล้ายวันสวรรคตของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ข้าพระพุทธเจ้า นายอุดม พัวสกุล ผู้ว่าราชการจังหวัดเชียงราย ในนามของพสกนิกรทุกหมู่เหล่า ซึ่งมาชุมนุมกันอยู่ ณ ที่นี้ ขอถวายราชสดุดีเพื่อเฉลิมพระบารมีให้ปรากฏ ทั้งพระเกียรติยศให้ขจรขจาย น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย ด้วยจงรักภักดี สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ ที่มีต่อพสกนิกร เพื่อเป็นอนุสรณ์ แสดงกตัญญูกตเวทิตาคุณ

สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ราชสมภพเมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๑ ตุลาคม พุทธศักราช ๒๔๔๓ ที่จังหวัดนนทบุรี สวรรคตเมื่อวันอังคารที่ ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๓๘ รวมพระชนมายุ ๙๔ พรรษา

ตลอดพระชนม์ชีพ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจ อันเป็นประโยชน์ต่อประเทศชาติและประชาชนนานัปการ พระราชทานเมตตาต่อชนทุกชั้น ทุกวัน ไม่ว่าผู้นั้นจะมีเชื้อชาติหรือศาสนาใด ทรงเอื้ออาทรต่อทุกข์สุขโดยถ้วนทั่วหน้า โดยเฉพาะผู้อยู่ห่างไกลในท้องถิ่นทุรกันดาร ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมเยียน สอดส่องดูแล ด้วยพระองค์เองทุกหนแห่ง เพื่อทรงช่วยให้เขาสามารถช่วยตัวเองได้ และบังเกิดความอบอุ่นใจว่า เขามิได้ถูกทอดทิ้ง พระองค์ทรงเป็น พระมารดาแห่งการสังคมสงเคราะห์ของประเทศไทยโดยแท้

สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีเคยตรัสว่า "ฉันจะปลูกป่าบนดอยตุง" และการเสด็จทอดพระเนตรบริเวณดอยช้างมูบ ซึ่งเป็นดอยที่สูงที่สุดของเทือกเขานางนอน ทรงมีพระราชดำริว่าน่าจะได้รับการฟื้นฟูให้กลับคืนสภาพป่าธรรมชาติโดยเร็ว จึงได้มีการสนองพระราชดำริ โดยมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ ประสานงานกับหลายหน่วยงาน สร้างสวนรุกขชาติบนดอยช้างมูบ มีการขุดล้อมเคลื่อนย้ายต้นไม้ขนาดใหญ่ จากสองข้างทางถนนพหลโยธิน ซึ่งมีการขยายผิวการจราจรขึ้นไปปลูกในส่วนนี้ อันเป็นการ "ชุบชีวิตต้นไม้ถวายสมเด็จย่าเนรมิตป่าดอยตุง" การทรงคืนป่าให้กับดอยตุงของพระองค์ เป็นแรงบันดาลใจอันยิ่งใหญ่ ของการระดมกำลังปลูกป่าทั่วประเทศ

การที่สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงเพียรพยามนำธรรมชาติกลับคืนสู่แผ่นดิน และทรงช่วยยกฐานะ สภาพความเป็นอยู่ของผู้ยากไร้ โดยโครงการของมูลนิธิแม่ฟ้าหลวงฯ และโครงการของมูลนิธิอื่นๆนั้น เปรียบได้ดังดวงประทีปที่โชติช่วง ให้ทั้งความอบอุ่นและสว่างไสว แก่อาณาประชาราษฎร์ ทั่วทั้งประเทศ มิเพียงเฉพาะในจังหวัดเชียงรายเท่านั้น พระบุญญาธิการ พระคุณประการ และพระคุณธรรมล้ำเลิศ เป็นที่ประจักษ์แก่ชนทั้งหลาย ทั่วทั้งแผ่นดิน ณ ไร่แม่ฟ้าหลวงแห่งนี้ ประชาชนทั่วทุกสารทิศ เคยมีโอกาสเฝ้าฝ่าละอองพระบาท ได้ไหว้สาแม่ฟ้าหลวง แทบเบื้องพระยุคลบาท พระเมตตาของพระองค์ยังแนบสนิทอยู่ในดวงใจ ของผองเผ่าไทยทุกผู้

ในวันนี้ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลายได้พร้อมใจกันมาถวายราชสักการะ น้อมเกล้าน้อมกระหม่อม รำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ อันหาที่เปรียบประมาณมิได้ นอกจากมวลบุปผาสุมาลัย อันเป็นเครื่องสักการะตามประเพณีแล้ว ข้าพระพุทธเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายความตั้งใจมุ่งมั่น ที่จะปฏิบัติภารกิจ อันเป็นการสนองพระราชปณิธานของแม่ฟ้าหลวงสืบไป"

ไม่ว่ากาลเวลาจะผ่านไปนานเท่าไร พระบารมี พระมหากรุณาธิคุณ แบบอย่างการใช้ชีวิตที่เรียบง่าย เป็นธรรมดา ของสมเด็จย่า แม่ฟ้าหลวง จะจารึกอยู่ในใจของชาวเชียงรายและชาวไทยทั้งมวล ที่จะสืบสานพระปณิธานของพระองค์ให้ดำรงอยู่คู่สังคมไทย สังคมโลก ตลอดไป

ภาพประกอบ โดยมูลนิธิพัฒนาชุมชนและเขตภูเขา