ฌาน : การ "วาง" เพื่อ "ว่าง"

มุกรื่น

ตอนนี้ทำอะไรกันอยู่คะ?

ตอบดีๆ นะ

และแน่ใจเหรอว่า "รู้" จริงๆ ว่าทำอย่างที่ตอบนั่นอยู่...

เวลาใครถามคำถามนี้กับฉัน บางทีจะมีคำตอบที่ตรงที่สุดจากปากฉันออกไปว่า "นั่งอยู่ ไม่เห็นเหรอ" ที่ตอบอย่างนั้นเพราะนึกสนุกอยากกวน...คนถาม และคิดว่าคนถามนี่ก็ไม่ดูเอาซะเลย เห็นๆ อยู่ยังมาถามอีก แต่ฉันเองกลับได้รู้เมื่อไม่กี่เดือนมานี้เองว่าคนตอบนี่แหละที่ไม่รู้ยิ่งกว่าซะเอง

คำตอบหยาบๆ อย่าง เดินอยู่- กินข้าวอยู่- ดูทีวีอยู่ – คุยอยู่ ฯลฯ เป็นเหมือนคำตอบที่คนเราใช้บอกกันไปงั้นๆโดยที่ลึกๆแล้วไม่ได้รู้สึกอะไร พอๆกับที่เราไม่ได้รู้ตัวว่ากำลังหายใจอยู่

ฉันมีความสุขง่ายและหงุดหงิดง่ายพอกัน แค่ได้รู้ว่าหนังสือที่รออ่านอยู่วางแผงแล้วก็มีความสุข  เช่นเดียวกับที่หงุดหงิดทันทีเวลาเดินไปเจอคนเยอะๆ แล้วรู้สึกไปเองว่าคนที่เดินอยู่ข้างหน้าเดินช้า

และเพราะได้มีโอกาสไปปฏิบัติธรรมอยู่กับตัวเองในทุกการกระทำการเคลื่อนไหว ได้เห็นอาการและความคิดตัวเองด้วยตัวเองอย่างละเอียด ทำให้รู้ว่าหัวใจนั้นอ่อนไหวง่าย ถูกกระทบตลอดเวลา หนึ่งวันตั้งแต่ตื่นนอน มีอารมณ์เกิดขึ้นแล้วดับไปอยู่ทั้งวัน สมมติเปรียบหัวใจเป็นอ่าง อารมณ์ที่เกิดขึ้นแล้วดับถูกใส่ไว้ในอ่างทั้งความดีใจ เสียใจ โมโห หัวเราะ เศร้า หงุดหงิด ร้องไห้ ยิ้ม ฯลฯ จากหนึ่งวันเป็นหนึ่งเดือน เป็นหนึ่งปี เป็นสิบปี หรือเป็นยี่สิบกว่าปีเท่าอายุฉัน หรือบางคนก็มากกว่านั้น อารมณ์เดิมๆ สลับไปมา ซ้ำไปซ้ำมา ถูกเจ้าของถมเติมลงในอ่างใบเดิมใบนั้นอยู่เรื่อยๆ  ทุกวัน

ฉันคิดว่าฉันเหนื่อย ฉันสงสารหัวใจ ไม่อยากให้ใจแกว่งขึ้นหรือลงตามสิ่งที่มากระทบง่ายๆ อีก

ใครๆ ก็รู้ ทุกอย่างมีสองด้านเสมอ ตอนมีความสุข เดี๋ยวความทุกข์ก็มา แม้ไม่ต้องการ ก็บังคับไม่ได้ ต้องมีเรื่องให้รู้สึกขัดใจอยู่เรื่อย

แต่ฉันมักจะลืม ตอนดีใจ ตอนยิ้ม ก็ลืมว่าเรายิ้มได้ก็เศร้าได้ เพราะเวลาที่เศร้า ไม่เห็นบอกตัวเองเลย ว่าก็เหมือนเคยแหละ เศร้าเหมือนที่เคยเศร้ามาแล้วไง มันเป็นธรรมดา ไม่ต้องรู้สึกอย่างกับเพิ่งเจอความเศร้าเป็นครั้งแรกหรอก  

ลืมไปว่า ทุกคนเขาก็มีสุขและเศร้าเหมือนกัน

เมื่อยืน เดิน นั่ง นอน ฉันไม่เคยรู้ว่าเป็นอย่างไร แต่พอลองเอาใจใส่ลงไปด้วย ฉันรู้ว่า อ้อ นั่งเป็นแบบนี้เอง ก้นเราสัมผัสเก้าอี้อยู่ รู้สึกนุ่ม มือเราวางตรงนี้ หลังเรางออยู่นะ ขยับให้ตรง หรือเวลาเดิน เราจะรีบเดิน บอกใจตัวเองว่ารีบ แต่ใช้ใจเดินไปด้วย ซ้าย ขวา ซ้าย ขวา ซ้าย ขวา

การอยู่กับปัจจุบันขณะ ทำให้สติอยู่กับตัวทุกเมื่อ รู้สึกอะไรก็รู้ ฟุ้งซ่านก็รู้ แกว่งก็รู้ พอจะทำอะไรหรือ มีอารมณ์แบบไหนย่อมรู้ ทีนี้จะตัดสินใจอะไรก็จะผิดน้อยลง เพราะเตือนตัวเองมากขึ้น เวลารีบก็ไม่ผิดพลาด แล้วก็จะไม่หลงลืม

จะโกรธแล้วนะ ตอนนั้นตัวสติจะบอกตัวเองว่า จะโกรธ แต่โกรธนั้นไม่ดี เพราะทำร้ายตัวเอง

ในหนังสือ ฌาน บอกว่าเพราะเป็นมนุษย์ ฉันจึงเตือนตนเองได้ และเพราะมนุษย์เป็นเวไนยสัตว์ จึงสั่งสอน ตักเตือน และคิดอย่างมีเหตุผลได้อย่างที่สัตว์อื่นไม่มี

ฉันรู้ว่าไม่มีอะไรห้ามอะไรไม่ให้เกิดได้ มันเกิดขึ้นเองและจะดับไปเอง

ดูใจตัวเอง ไม่หวั่นไหว ให้มั่นคง สร้างตัวรู้ให้เกิดขึ้น เมื่อรู้ทันมากเข้า จะรู้จักคำว่า "วาง"

เมื่อเกิดมา มีนั่นมีนี่ได้ ต้องตัดได้และวางให้เป็น

ฉันรู้ว่าฉันจะทำให้ได้.

ภาพประกอบจาก http://www.nabaanwannagum.com/viewbook.php?bid=61