เรื่องของฝันกลางวันและภูมิลักษณ์แบบปักษ์ใต้
คอลัมน์/ชุมชน
ความจริงแล้ว "แบบว่าเรื่องใต้ใต้" เกิดขึ้นในฝันกลางวันของเที่ยงวันหนึ่งในห้องทำงานอันลึก (และลับพอสมควรของผม) เป็นเที่ยงที่หิวและง่วง ผมเลือกซุกตัวนอนในมุมอับของห้องอัดเสียงเล็ก ๆ แทนการออกไปกินข้าวกับปิยมิตรสาวสวยคนอื่นๆ ผมหลับและฝันไปมั่ว หนึ่งในนั้นผมฝันถึงเรื่องนี้ "เรื่องแบบใต้ใต้"
สถาพร ศรีสัจจัง ผอ.สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ
ก่อนนั้น ทิ้งตัวหลับไป ผมกังวลอยู่กับการเลือกเรื่องที่จะเขียนให้พี่ชายคนหนึ่งที่ฝากจดหมายมาถึง เป็นกังวลที่ฟุ้งซ่านพอสมควรจนเจ้านายผู้เป็นที่รักยิ่งของผม (เขาคือ สถาพร ศรีสัจจัง) ได้แต่ยิ้มแล้วตัดบทพูดเรื่องอื่นไปเสียอย่างนั้น ครู่หนึ่งเจ้านายกลับออกไป ผมคิด คิด และคิดต่อ จนเป็นที่เด่นชัดว่าผมคิดไม่ออกจริงๆ จึงตัดสินใจนอนดีกว่า
ผมคิดเรื่องนี้ออกตอนนอนอยู่ใต้โต๊ะในห้องใต้ดินของสถาบันที่เป็นอู่วัฒนธรรมของปักษ์ใต้ (สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ) ที่หัวเมืองปักษ์ใต้ และแน่นอนเป็นที่สุดว่าผมเป็นคนใต้ เรื่องก็เป็นประการฉะนี้
สถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยทักษิณ
ผมปิ๊งไอเดียนี้ขึ้นทันทีแล้วลงมือลำดับเรื่องราวที่จะเขียนไว้คร่าวๆ พยายามนึกเป็นภาพตามวิธีคิดของคนทำสารคดีว่าแผ่นดินภาคใต้ทอดผืนยาวจากเหนือลงใต้ในพิกัดภูมิศาสตร์ละติจูดที่ 11 องศา 42 ลิปดาหนือ และลองติจูด 98 องศาตะวันออกถึง 102 องศาตะวันออก ทะเลสีครามโอบกอดไว้ทั้งสองข้าง เป็นอันดามันอยู่ฝั่งตะวันตกและทะเลอ่าวไทยทางฝั่งตะวันออก เวิ้งอ่าวยาวรวมกันประมาณ 1,672 กิโลเมตรเป็นพื้นที่ประมาณ 43,818,125 ไร่ ทิวเขาภูเก็ต นครศรีธรรมราชและสันคาราคีรีทอดพาดขวางเป็นพรหมแดนไทย มาเลเซียยาวประมาณ 428 กิโลเมตร
พื้นที่ในเวิ้งอ่าวภาคใต้จึงแบ่งเป็นที่ราบ 2 ฝั่งได้แก่ ฝั่งทะเลตะวันตกและฝั่งทะเลตะวันออก อุดมไปด้วยพืชพันธุ์ธัญญา ทรัพยากร แร่ธาตุและผู้คน มีลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือและตะวันตกเฉียงใต้พัดผ่านเกือบทั้งปี มีผู้คนมาตั้งแต่ยุคโบราณ
จวบจนปัจจุบัน บนแผ่นดิน ณ เวิ้งอ่าวแห่งนี้ได้ก่อเกิดวัฒนธรรมมากมายหลากหลายสายพันธุ์ หลอมรวมเป็นอัตลักษณ์ที่เกิดจากการผสมผสานตามเหตุกำหนดแห่งภูมินิเวศน์ไว้อย่างน่าสนใจ อะไรทำนองนี้แหละ
จากนั้นก็เรียงความนึกคิดไว้ในสมองตามแต่เรื่องที่น่าสนใจและน่าจะสนุกน่าจะได้ความรู้ "แบบว่าเรื่องใต้ใต้" ไปตามๆ กัน ผมโล่งอกในบัดดลไปเสียกว่าการกลับมาอีกครั้งของคนรักเสียอีก นึกขำตัวเองเรื่องความฝันใต้โต๊ะจนค้นพบหนทางและประตูสู่ทักษิณประเทศของบางใครอีกหลายคน เรื่องราวของวันนั้นทำให้ผมนึกถึงวัยเด็กตอนที่วิ่งเล่นอยู่ในทุ่งกว้าง เป่าปี่ซังข้าว ยิงปางนู ซัดโม่งหัวครก ฯลฯ
อาจเป็นเรื่องแน่ชัดแล้วว่าโอกาสต่อไปท่านจะได้รับรู้และเรียนรู้ "แบบว่าเรื่องใต้ใต้" ที่จะชักลากขบวนมาอีกมากมาย ผมเริ่มคิดเป็นภาพแบบคนทำสารคดีว่ามันน่าจะสนุกกันได้ตามอัตภาพ
แดดเช้าเริ่มเก็บดาวบนฟ้าแล้ว ผมรู้สึกเพลียอย่างมีความสุข ประเดี๋ยวผมจะลุกขึ้นจากโต๊ะเขียนหนังสือไปอาบน้ำแบบใต้ใต้ แต่งตัวตามแบบฉบับของคนใต้ กินอาหารแบบใต้ใต้ พูดคุยแบบแหลงใต้กับคนใต้แล้วก็ขับรถไปทำงานในห้องใต้ดินของสถาบันที่เป็นอู่วัฒนธรรมของปักษ์ใต้นามว่าสถาบันทักษิณคดีศึกษา และแน่นอนเป็นที่สุดว่าสถาบันทักษิณคดีศึกษาตั้งอยู่ที่ปักษ์ใต้
หาดใหญ่ในฤดูเดือนตุลา