1 ปีงานเยาวชน: แค่คนเนื้อหอมให้คนรุมตอมเท่านั้นหรือ?

ขบวนการทำงานของเครือข่ายเยาวชน อาจต้องปรับตัวและตั้งรับกับทิศทางการทำงานขององค์กรภาครัฐและเอกชนหลายๆ แห่งที่เริ่มให้ความสำคัญและสนใจการทำงานของเยาวชนมากขึ้น - ตรงกับประโยคที่ว่า "ยุคนี้เยาวชนเนื้อหอม"

1 ปีที่ผ่านมา มีการทำงานของเยาวชนที่แตกต่างกันไป ตามพื้นที่ รูปแบบ และประเด็นการทำงาน กล่าวคือ

งานระดับเครือข่าย – คงขอยกตัวอย่าง เฉพาะเครือข่ายเยาวชนที่ทำงานด้านเอดส์ที่สัมพันธ์อยู่ คือ ที่เริ่มมีการรวมตัวกันเป็นเครือข่ายทั้งในระดับภาคและระดับประเทศ พัฒนามาเป็นเครือข่ายเยาวชนด้านเอดส์ ประเทศไทยหรือ Youth Net ซึ่งปีที่ผ่านมา มีการทำงานที่เน้นในการส่งเสริมให้เยาวชนเข้าถึงและยอมรับถุงยางอนามัย โดยการจัดทำถุงยางอนามัย OOP! ขึ้น และดำเนินการขายผ่านเยาวชน เพื่อนำรายได้ไปสมทบการทำงานของเครือข่าย และการพึ่งตนเองในระยะยาว ภายหลังจากที่ทิศทางนโยบายของกระทรวงสาธารณสุขต่อถุงยางอนามัยปรับเปลี่ยนไปกระจายให้แค่ประชากรเฉพาะกลุ่ม

การจัดทำ OOP! ภายใต้โครงการถุงยางอนามัยคุ้มครองสังคม ถือเป็นความพยายามในการทำงานของขบวนเยาวชนที่ได้ปรับตัวและกำหนดทิศทางการทำงานให้สอดรับและสอดคล้องต่อปัญหา ข้อจำกัดและโอกาสทางนโยบายที่มีส่วนเกี่ยวข้อง

ส่วนเครือข่ายต่างๆ นั้น รอบปีที่ผ่านถือว่ามีความตื่นตัวในการทำงานระดับเครือข่ายของเด็กและเยาวชนเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นเครือข่ายประเด็นการทำงาน เครือข่ายของนักศึกษา ยิ่งตอนที่มีการรณรงค์ไม่เอาทักษิณ เป็นนายกรัฐมนตรี ก็พบว่ามีความตื่นตัวทางการเมืองมากขึ้น มีการรวมตัวที่ต่อเนื่องของขบวนนักศึกษา

ส่วนการทำงานระดับกลุ่มนั้น มีเยาวชนที่ทำงานในพื้นที่มากยิ่งขึ้น มีการรวมเครือข่ายระดับจังหวัด และระดับภาค ในชุมชนพื้นที่เยาวชนทำกิจกรรมที่แตกต่างกันไป ทั้งการจัดค่าย ทำสื่อ จัดกิจกรรมตามวันสำคัญ เวทีสาธารณะ ฯลฯ ซึ่งกิจกรรมต่างๆ เหล่านี้เป็นการพัฒนาและใช้เวลาว่างของเยาวชนให้เป็นประโยชน์ต่อชุมชนท้องถิ่น

นอกจากนี้ในแต่ละจังหวัดที่มีการจัดตั้งสภาเด็กและเยาวชนจังหวัดนั้น เยาวชนที่รวมกลุ่มทั้งในชุมชนและสถาบันการศึกษา ก็ได้มาร่วมกันทำงานสภาเยาวชน แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า งานสภาเยาวชนไม่ครอบคลุมถึงเด็กอีกบางกลุ่ม เช่น เยาวชนชนเผ่า เยาวชนพิการ เป็นต้น ซ้ำยังมีปัญหาการแย่งผลงานของหน่วยงานรัฐอีกต่างหาก จึงทำให้มีการแย่งชิงงานเยาวชนมาเป็นของตัวเอง

สถานการณ์งานขบวนเยาวชนในระดับเครือข่าย ระดับชุมชน ระดับพื้นที่ ช่วงปีที่ผ่านมา เกิดบทเรียนการทำงานมากมาย ซึ่งจำเป็นอย่างยิ่งที่ขบวนเยาวชนและคนทำงานกับเยาวชนต้องร่วมกันติดตามการเปลี่ยนแปลงทางด้านนโยบายสำคัญ ๆ หลาย ๆ ส่วนที่กำลังจะเปลี่ยนแปลงหรือกำลังจะเกิดขึ้น

ไม่ว่าจะเป็นเรื่องสภาเด็กและเยาวชนในระดับจังหวัด ระดับชาติ ที่มีการดำเนินงานครอบคลุมแล้วทุกจังหวัดในประเทศไทย, เรื่อง (ร่าง) พ.ร.บ.พัฒนาเด็กและเยาวชน พ.ศ…. ที่เป็นร่างกฎหมายที่มีส่วนสำคัญมากต่อการวางแนวทางการพัฒนาเด็กและเยาวชน และความร่วมมือขององค์กรพัฒนาเอกชนและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ที่จะต้องสนับสนุนการทำงานของเยาวชนด้วย ปัจจุบันร่างฉบับนี้คงจะอยู่ที่คณะรัฐมนตรี

อย่างไรก็ตาม ท่ามกลางป้ายจราจรของถนนนโยบายหลายๆ สายที่เลี้ยวมาทางเยาวชน จนทำให้เนื้อหอมอยู่นี้ จำเป็นที่ขบวนเยาวชนต้องกำหนดท่าทีและวางที่ทางของตนต่อปรากฎการณ์นี้

ที่สำคัญทั้งผู้ใหญ่และวัยรุ่นที่ทำงานทางสังคมอยู่ตามพื้นที่ต่างๆ ต้องร่วมกันคิดว่าทำอย่างไรจะเกิดการเชื่อมการทำงานของเยาวชนอย่างมีพลัง ทั้งพลังความคิด การมีส่วนร่วม การต่อรองทางสังคม นโยบาย และพลังที่จะร่วมกันสร้างบรรยากาศในการยอมรับศักยภาพและการมีส่วนร่วมของเยาวชนมากยิ่งขึ้น

สุดท้ายแล้ว ก็ยังต้องคิดอีกว่า "ความเนื้อหอม" ของเยาวชนในปีต่อๆ ไป คงเป็นโอกาสที่ดีต่อขบวนงานพัฒนาคุณภาพชีวิตและสุขภาวะของเยาวชนได้เป็นอย่างมาก หากเราเท่าทันสภาวะ "เนื้อหอม" อย่างรู้ตัว