เกาะในความฝัน ที่คนอาศัยอยู่ไม่มีสิทธิแม้แต่จะฝัน

ใกล้ค่ำ ในฤดูหนาว... เรือหางยาวค่อยๆ ถอยลำออกท่าโกก่ำ ปากน้ำระนอง

ความอ้างว้างสยายปีกโอบคลุมไปทั่วท้องฟ้า  เหลือบมองไปทางคุณ.. แววฝันในดวงตายังระยับ เหมือนเด็กน้อยได้ของเล่นชิ้นใหม่

ขอโทษนะ..ที่เป้าหมายต่อไป มันจะทำลายความฝันของคุณจนยับเยิน... เธอรำพึง

เครื่องเรือครางกระหึ่ม โยกเยกไปในความเร็วเรียบเรื่อยคล้ายเกียจคร้าน ฝอยน้ำเค็มกระเซ็นซ่านแตะผิว กลิ่นยาฉุนโชยมาจากท้ายเรือ

เรือหลุดออกจากปากน้ำ เหมือนคลานเข้าสู่ฉากแห่งความฝัน หมอกมัวแผ่ริ้วหนาห่อคลุม  ยะเยือกจับใจ  ยิ่งเย็นย่ำยิ่งพร่ามัว  ลมหนาวโชยแผ่ว ริ้วรอยระลอกคลื่นเล็กๆ ไหลรี่ไปในทิศทางที่จากมา

หากเป็นการท่องเที่ยวธรรมดา ทะเลแบบนี้ชวนหลับใหลตลอดทาง แต่นี่ เธอและคุณเดินทางมาเพื่อจัดงานวันเด็กให้กับเด็กๆ ที่ไร้อนาคต บนเกาะข้างหน้าโน้น

เกาะตาครุฑ...
ชั่วมวนยาสูบโดนเผาสามสี่มวน  เราก็เหยียบแผ่นดินกลางน้ำ

คุณใจระทึกเมื่อนึกถึงเรื่องเล่าจากเธอ ที่ว่า เกาะนี้มีอะไรไม่เหมือนเกาะอื่นๆ  ในความไม่เหมือนนั้นมีทั้งดีและร้ายให้ติดตามค้นหา

เธอบอกว่า...เกาะตาครุฑเป็นเกาะเล็กๆ ขนาดพื้นที่แค่หกร้อยกว่าไร่  มีบ้านเรือนไม่ถึงห้าสิบหลังคา อาชีพหลัก ทำการประมงพื้นบ้าน ส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลาม ที่สำคัญ ที่เธออยากให้คุณมา เพราะที่นี่ไม่มีครู มีแต่นักเรียนและอาคารเรียนว่างเปล่า ที่หน่วยงานหนึ่งมาสร้างไว้หลังสึนามิถล่มเกาะ

เรือเทียบริมฝั่ง ทุกคนกระโดดลงลุยน้ำ แบกข้าวของเครื่องใช้ส่วนตัวและของที่เอามามอบให้เด็กๆ

และแล้ว คุณก็มีบ้านพักส่วนตัวหลังเล็กๆ มีอาณาจักรของตนเอง อดที่จะตื่นเต้นไม่ได้จริงๆ ตามที่เธอยืนยัน เพราะมันคือกระท่อมร้าง ยืนเรียงแถวอยู่ห้าหลัง ขนาดเท่าป้อมยาม ไม่มีเฟอร์นิเจอร์ใดๆ นอกจากแท่นยกสูงสองฟากเพื่อเป็นที่นอน มีห้องส้วมหนึ่งห้องด้านนอก ใช้น้ำทะเลทำความสะอาด ทางทิศตะวันออกของบริเวณมีศาลเพียงตา กับหนึ่งต้นไทรใหญ่  ตอนนี้น้ำขึ้นสูง ที่นี่กลายเป็นเกาะเล็กๆ พื้นที่แค่ครึ่งไร่ ตัดขาดจากเกาะใหญ่   คุณจึงชอบที่ตรงนี้ แม้ว่าบรรยากาศชวนให้ขนหัวลุกเพียงใดก็ตาม

นี่คือที่ตั้งฐานเก่าของตชด. ที่ประจันหน้ากับฐานทัพทหารพม่าฝั่งเกาะสน ไม่ใกล้ไม่ไกลขนาดเดินเล่นชายหาดก็มองเห็นรูปร่างได้ว่า เป็นสุนัขหรือคน หลังจากสึนามิโถมใส่ในวันนั้น พวกเขาจึงย้ายไปอีกฟากหนึ่งของเกาะ ไม่ไกลจากที่เดิมเท่าใดนัก แต่มั่นใจว่าปลอดภัยกว่า เพราะอยู่สูงกว่าและมีผืนดินให้ปลูกผักปลูกดอกไม้ได้ด้วย

ผิดกับที่ตรงนี้ แห้งแล้งและอันตรายเพราะง่ายต่อการจู่โจมจากศัตรู ที่ทะเลาะกันเนื่องๆ เรื่องเขตน่านน้ำทางทะเล

ไม่ต้องพูดถึงเรื่องศพลอยทะเลมาเกยฝั่ง ที่มีอยู่บ่อยจนเป็นธรรมดา

ข้ามมาที่เกาะใหญ่ เสียงเครื่องขยายเสียงทำงาน เหมือนกำลังมีงานเลี้ยงอันครึกครื้น ภาพที่เห็นคือกลุ่มเด็กๆ กำลังวิ่งเล่น และผู้ใหญ่จับกลุ่มนั่งดู ตรงลานแคบๆ ขนาดจุคนไม่เกินร้อย  ที่ราบแถวนี้หายากยิ่ง แต่เมื่อมองหาความสมบูรณ์ของป่าไม้ คุณไม่ผิดหวังเลยเพราะถัดหย่อมบ้านขึ้นไปถึงยอดเกาะไม่สูงนัก บนนั้นแน่นทึบไปด้วยไม้ใหญ่ ยิ่งตอนมองดูมาจากเรือก่อนขึ้นฝั่ง คุณรู้สึกเหมือนที่นี่เป็นดินแดนในความฝัน คล้ายหลุดออกมาสู่โลกในอดีต ที่คนยังมีหัวใจซื่อใสไม่รู้จักคำว่า "ทำลายธรรมชาติ"

แต่ตรงลานบันเทิงของคืนนี้ มีการยกเว้น เพราะเจ้าหน้าที่ตำรวจตระเวนชายแดน ได้จัดเวทีการแสดงไว้รอพวกเราไม่ต่างจากงานสังสรรค์ใดๆ เสียงเพลงสมัยใหม่ นักร้องออดอ้อนพ้อรัก ชวนหวามใจ แต่เพลงของคุณยังเป็นเพลงยุคเก่า ที่บ่นพล่ามเรื่องราวของคนจนที่ถูกรังแก ช่างเถอะ ยังไงมันก็เป็นเพลง และความจริงแบบนั้นไม่เคยหมดไปจากโลกนี้สักที

วันเด็ก ผ่านไปเร็วกว่าวันเด็กจริงๆ เพราะต้องจัดตอนกลางคืนล่วงหน้าวันจริงสองวัน ครูตชด.บอกว่าวันจริงผมต้องกลับไปบ้านไปจัดงานวันเด็กกับลูกตัวเอง

เกาะแห่งนี้มีสัญชาติไทย แต่คนอาศัยไร้สัญชาติ

ดึกดื่นริมฝั่งน้ำ เงียบจนได้ยินเสียงกระฉอกของคลื่นเล็กๆ ลุงคนขับเรือนำกาน้ำร้อนมาส่งให้ ทำท่าจะหันหลังกลับ คุณเอ่ยปากชวนนั่ง แกจึงหย่อนกายลงบนพื้นทรายข้างๆ คุณ

ลุงยะโกบ  ยืนยันที่จะนั่งบนพื้นทราย ทั้งที่คุณคะยั้นคะยอให้เขยิบมานั่งบนเสื่อพลาสติกด้วยกัน แกเป็นคนเฒ่าคนแก่ที่คุณรู้ว่าเธอเคารพนับถือ เรื่องเล่าที่ออกมาจากปาก แม้ไม่แตกต่างกับที่เธอถ่ายทอด แต่อารมณ์ที่สัมผัสได้ต่างกันยิ่งนัก

"เด็กๆ ส่วนใหญ่เกิดที่นี่ แต่ไม่มีใบเกิด เพราะเราไม่มีบัตรประชาชน ไปแจ้งเกิดไม่ได้ พอไปแจ้งเกิดเจ้าหน้าที่เขาถามหาบัตรประชาชน พ่อแม่บางคนกลับถูกจับข้อหาเข้าเมืองผิดกฎหมาย ทั้งที่พ่อแม่บางคนก็เกิดที่เกาะนี้" แกพ่นควันบุหรี่ใบจากโขมง กลิ่นเดียวกับตอนที่แกขับเรือพาเรามาที่เกาะนั่นแหละ

"อยู่อย่างนี้ลำบากมาก เวลาเจ็บไข้ไปหาหมอที่โรงพยาบาลไม่ได้ ต้องไปคลินิก ค่ารักษาแพง หาเงินได้วันละไม่กี่บาท ลำบากจริงๆ"

"เด็กนักเรียนเล็กๆ ที่คุณเห็น ต้องลงเรือหางยาวไปเรียนที่เกาะสินไหโน่น วันไหนคลื่นแรงก็อันตราย"

"ชื่อเกาะตาครุฑ มาจากชื่อ "โต๊ะครุฑ" ชายคนแรกที่อพยพมาทำไร่ที่เกาะนี้ เมื่อประมาณ 30 ปี มาแล้ว
โต๊ะครุฑ  มาจากแหลมปุเต สมัยนั้นใช้เวลาเดินทางกับเรือประมาณ 3 วัน  เดิมพวกเรามาที่นี่เพื่อทำไร่ ปลูกข้าว เกี่ยวข้าวเสร็จก็กลับไป แต่ต่อมาก็มาอยู่ที่นี่อย่างถาวร เพราะว่าอยู่ทางโน้น ทหารเก็บภาษีแพงจนไม่มีอะไรจะให้ ตอนนั้นที่ย้ายมาประมาณ เจ็ดแปดครอบครัว"

"คนโบราณบอกต่อๆ กันมาว่า เขตแดนที่แบ่งแยกระหว่างไทยกับพม่านั้น อยู่ตรงบริเวณที่เรียกว่าแดนไม้แกวก  บนสันเขาสูง ระหว่างประจวบคีรีขันธ์กับพม่า มีกอหญ้าแหวกออกเป็นสองทาง ด้านหนึ่งเอนไปทางประเทศพม่า อีกด้านหนึ่งเอนมาทางประเทศไทย ผมเองก็ไม่รู้เหมือนกันว่าอยู่ตรงไหน ได้ยินแต่คนแก่เขาว่า"

"แต่พออังกฤษมาครอบครองพม่า พวกเราที่อยู่ในเกาะเล็กเกาะน้อย และริมฝั่งอันดามัน ต้องกลายเป็นพลเมืองไร้สัญชาติ ตกอยู่ในดินแดนของพม่า"

"เมื่อสามสี่สิบปีก่อน ท้องทะเลแถบนี้โจรสลัดชุกชุม มีการฆ่ากันตายมาก ต้องอยู่อย่างระมัดระวัง ตกกลางคืนไม่มีใครกล้าจุดตะเกียงให้เป็นที่สังเกตของโจร"

"นอกจากการทำไร่ข้าวแล้ว ยังทำอาชีพประมง คืออวนปู เอาไปขายที่ระนอง กิโลกรัมละ 30-40 บาท เพราะที่เมืองระนองยังมีการทำเหมืองแร่กันอยู่มาก"

เป็นอย่างที่เธอบอกไว้จริงๆ...

คนไทยพลัดถิ่นประมาณ 200 กว่าคน บนเกาะนี้ นับรวมเข้ากับ ซึ่งอาศัยอยู่ในสามจังหวัดคือ จังหวัดระนอง ชุมพร และประจวบคีรีขันธ์ ประมาณ 47,735 คน ต้องประสบกับปัญหานานัปการ เนื่องจากไร้สัญชาติ ขาดโอกาสทางสังคมในทุกๆ ด้าน สาเหตุเพราะคนอื่นแท้ๆ

แม้ว่าไทยกับอังกฤษจะได้สำรวจและปักปันเขตแดนระหว่างไทยกับพม่าไว้แล้ว แต่เมื่อสิ้นสุดยุคอาณานิคม

คนนับครึ่งแสน ยังต้องตกระกำลำบากไม่รู้ว่าชีวิตนี้จะได้รับการดูแล หรือหากไม่ดูแล ก็อย่ากีดกันสิทธิที่จะมีชีวิตอย่างสันติสุขเยี่ยงคนอื่นๆ ก็เป็นพอ

เรื่องนี้เรื่องยาว สาวกันไม่รู้จักจบ เพราะปมที่แท้ซ่อนลึกเหลือเกิน แต่เด็กๆ ที่ร่วมร้องเพลงชาติกับคุณเมื่อตอนหัวค่ำ ไม่ควรให้เขารอนาน ก่อนที่อะไรๆจะยุ่งยากกว่านี้

คุณล้มตัวลงนอน ความฝันอยากจะมาเป็นชาวเกาะ กลายเป็นฝันร้ายทั้งที่ยังนอนลืมตาโพลง