เก็บข้าวเมื่อวันก่อน
คอลัมน์/ชุมชน
๑.
เมื่อเรื่อเรืองรุ่งรางแต่งท้องฟ้า จนทอแดดแต้มทาทุ่งเช้า-สาย
ทาบ "บิ้งนา" ฉ่ำน้ำดูเหลืองพราย คือรวงข้าวเด่นรายเอนไหวลม
แว่วเพลง "ปี่ซังข้าว" จากทุ่งข้าว เป่าสืบสานเรื่องราวเล่าสั่งสม
เป็นทำนองเพลงซังมานานนม ดังอี้อ้อผสมแต่โบราณ
ฟังว่า "ว่าวควาย" "ว่าววงเดือน" ฟันฟ้าฟั่นเฟือนสนุกสนาน
"ว่าวนก" แผดเสียงแอกก้องกังวาน เมื่อลมตีพุ่งทะยาน "ขึ้นเที่ยง" วัน
๒.
มักเป็นเสาร์เดือนสามที่ทุ่งสาย จึงออกปากมือช่วย "เก็บข้าว" ขวัญ
"ซอแรง" ช่วยแรงรักแบ่งเหงื่อปัน พอเก็บเสร็จฟางควั่นมัดเป็นเลียง
แต่ละ "แกะ" เก็บรวงเหมือนเก็บใจ มีข้าวปลาเลี้ยงให้ไม่บ่ายเบี่ยง
แกงไก่กับหยวกกล้วยกินพอเพียง ที่ร่ม "หลา" "หวันเที่ยง" นั้นอิ่มงาม
ฟังมาว่างานดีมีลอดช่อง พี่ตักแจกน้องมิท้วงถาม
ยังมี "เม่า" "คลุกพร้าว" "เคล้าน้ำตาล" พักผ่อนล้างจานลงอีกที
๓.
วัน "ออกปาก" "เก็บข้าว" ชาวปักษ์ใต้ ประสานใจหญิง-ชายตามวิถี
เป็นสังคมพึ่งพามานานปี จนโลกกลับเกิดมีความเปลี่ยนแปลง
เป็นยุคแห่งทุนนิยมเทคโนโลยี แยกทุนความดีเป็นสองแพร่ง
แทนวัฒนธรรม "เก็บข้าว"แบบ"ซอแรง" เป็นเครื่องจักรสีแดงแข่งเวลา
ว่าวควาย
ว่าววงเดือน
ว่าวนก
ออกปาก
เลี้ยงข้าว
แปลคำใต้
บิ้งนา - แปลงนาข้าว
ปี่ซังข้าว - ของเล่นชนิดหนึ่ง เป็นปี่ที่ทำจากซังข้าว (ต้นข้าว)
ว่าวควาย - ว่าวพื้นบ้านภาคใต้ชนิดหนึ่งส่วนล่างทำเป็นรูปหัวควาย
ว่าววงเดือน - ว่าวพื้นบ้านภาคใต้ชนิดหนึ่งส่วนล่างทำเป็นรูปพระจันท์เสี้ยว
ว่าวนก - ว่าวพื้นบ้านภาคใต้ชนิดหนึ่งรูปร่างคล้ายนก
ขึ้นเที่ยง - ช่วงที่ว่าวขึ้นถึงจุดสูงสุด
ซอแรง - ช่วยกัน
แกะ - เครื่องมือเก็บข้าวของชาวใต้
หลา - ศาลา
เม่า - ข้าวเม่า
หวันเที่ยง - เที่ยงวัน
คลุกพร้าว - คลุกมะพร้าว
เคล้าน้ำตาล - ผสมน้ำตาลทราย
ออกปาก - ไหว้วาน (ขอช่วย)
ปรเมศวร์ กาแก้ว
เดือนสาม-นาขยาด-พัทลุง