ใต้เงื้อมเงาเขาพระสุเมรุ ( 2)

เราเริ่มขุดหลุมฝังตัวเอง นับตั้งแต่ยางพาราต้นแรกหยั่งรากลงสู่ผืนแผ่นดินนี้

เด็กหญิงร่างเล็กๆ บางๆ กระโดดหยองแหย็งไปตามแนวต้นยางปลูกใหม่ มันเตียนโล่งจนเธอสามารถวิ่งได้สบาย แม้ว่าผ้าถุงลายๆ ที่พันร่างผืนนั้นจะไม่ค่อยเป็นใจนัก แต่เธอต้องรีบไปที่ปลายไร่ด้านทิศเหนือให้เร็วที่สุด ตามคำสั่งของพ่อ บริเวณนั้นติดแนวป่าไปจนถึงภูเขาสูง ที่เรียกว่า "เขาเหมน" จึงมีฝูงนกกระจาบนับพันๆ ตัวลงมากินเมล็ดข้าวอย่างเสรี ถ้าขืนปล่อยให้มันกินตามอำเภอใจ คนจะไม่เหลือข้าวกินอีกเลย

ฮา  ไฮ   ฮา   ไฮ    ฮา   ไฮ   เธอวิ่งไปพลาง ตะโกนลากเสียงยาวๆ ไปพลาง มือซ้ายถือท่อนไม้ไผ่ตงท่อนใหญ่  มือขวาจับไม้เนื้อแข็งเคาะลงไปเป็นจังหวะประกอบ เสียงดังโก๊งๆ สะท้อนกลับมาจากแนวป่า เหมือนมีใครอีกคนกำลังล้อเล่นกับเธอ

แม่บอกว่าการไล่นกเล็กๆ พวกนี้ แค่ทำหุ่นไล่กาปักทิ้งไว้ มันก็ไม่กลัว เราต้องวิ่งไปด้วยส่งเสียงไปด้วย ทำเสียงดังเท่าไหร่ยิ่งดี มันจะตกใจกลัวแล้วบินหนีไป แต่นกตระกูลนี้ฉลาดไม่ใช่เล่น บินกรูขึ้นไปแป๊บเดียว ปีกพ้นกอข้าวไม่เท่าไหร่ กลับโถมเกรียวลงมาใหม่ในบริเวณใกล้ๆกัน ช่างน่าโมโหนัก

แม่สั่งอีกว่า ถ้าเห็นลูกเดือยแก่ให้หักเก็บมาด้วย จึงต้องค่อยๆ มุดเข้าไปในกอข้าว เด็กหญิงตัวเล็กๆ กับกอข้าวไร่ที่สูงอวบอ้วน เธอจึงถูกมันคลุมจนมิดชิด จะรู้ว่าเธออยู่ตรงไหนก็ต่อเมื่อกอข้าวไหวๆ ยามตัดต้นเดือยที่ขึ้นแซมในกอข้าวอย่างนี้ ได้กลิ่นรวงข้าวหอมละมุนไปด้วย ช่างเป็นความสุขที่ลึกซึ้งจริงๆ

การปลูกข้าวไร่ไว้กิน ยังเป็นความจำเป็นที่ทุกบ้านจะต้องทำ จึงมีการ "ออกปาก" ให้มาช่วย "น่ำไร่" ใครที่มาช่วยก็จะได้รับการช่วยตอบแทนกลับไปในที่ของตน เจ้าของที่ดินจะเตรียมอาหารอย่างดีไว้ให้เป็นการขอบคุณ

การปลูกข้าวไร่ เราจะใส่เมล็ดพันธุ์ผักอีกหลายชนิดลงไปในหลุม การทำหลุมเล็กๆ เพื่อหยอดข้าวเรียกว่า "แทงสัก" เป็นหน้าที่ของผู้ชาย ที่ใช้ไม้ไผ่สองลำยาวๆ มือซ้ายมือขวาจับไว้ แล้วปักสลับลงไปบนดิน แบบคู่ขนานระยะห่างเท่าไหล่คนแทง ผู้หญิงเดินตามหลัง ถือกระบอกไม้ไผ่ใส่เมล็ดพันธุ์ เทใส่มืออีกข้างหยอดลงไปพอประมาณ แล้วใช้ท้ายกระบอกไม้ไผ่กระแทกดินปิดหลุมนั้น รอวันที่เมล็ดเล็กๆแทงหน่อ แตกกอ แตกรวงและเก็บเกี่ยว เป็นอันสิ้นสุดการทำไร่ข้าวในแปลงยางพารา

ปีต่อมา ต้นยางโตขึ้นเรื่อยๆ เราจะไม่ทำอะไรอีก เนื่องจากการทำสวนยางพาราตามที่ทางราชการกำหนดไว้ คือ ต้องทำให้เตียนโล่งเหลือแต่ต้นยางอย่างเดียว จึงจะมีสิทธิ์ได้รับทุน  ที่เรียกว่า "ทุนสงเคราะห์การทำสวนยางพันธุ์ดี"

เรายังทำไร่ข้าวในสวนยางปลูกใหม่ อีกหลายครั้ง แต่ครั้งนี้ ที่จดจำได้ดีที่สุด เพราะอยู่ติดป่าเชิงภูเขา บริเวณนั้นเรียกว่า "คลองกุยเหนือ" เหตุที่จดจำได้ดีเพราะเวลามุดเข้าไปในกอข้าว เธอจะกลัวมาก ต้องเหลียวซ้ายแลขวาหันหน้าหันหลังอยู่ตลอดเวลา และบางทีก็ต้องยืนนิ่งเงียบเพื่อฟังเสียง ได้ยินเสียงลมเสียงนกร้องเซ็งแซ่ และเสียงถอนหายใจของตัวเอง หาใช่เสียงหายใจของเสือตัวใหญ่ในจินตนาการนั่นไม่

เธอกลัวว่าเสือจะมาตะครุบในเวลาที่ออกมาไกลสายตาพ่อกับแม่ เพราะเมื่อวันก่อนมีคนเห็นเสือลงมาจากภูเขา มาด้อมๆ มองๆ อยู่แถวนี้ เด็กหญิงได้ยินตอนที่เขาบอกกับพ่อ และทุกคืนที่เราอยู่บนกระท่อม พ่อจะดึงบันไดขึ้นไปเก็บด้วย กระท่อมเล็กๆที่มีเสาสูงถึงสามเมตร แม้เป็นเด็กแต่เธอก็รู้ว่าทำไม

แต่วันนี้ มีป้ายเล็กๆ ประกาศเตือนว่าที่นี่เป็นเขตเสี่ยงภัยดินถล่ม น้ำป่าไหลหลาก ระดับที่1 ปักอยู่กลางหมู่บ้าน

เธอไม่ใช่เด็กหญิงตัวน้อยๆ คนนั้นอีกแล้ว แต่เธอมีเด็กตัวเล็กๆ ในอุปการะหลายคน และพวกเขาไม่เชื่อว่าที่นี่เคยมีเสือออกมาเดินเพ่นพ่าน เช่นเดียวกันกับที่ก่อนหน้านั้นเธอไม่เคยคิดว่าเสือจะสูญหายไปได้ และไม่เคยคิดว่าสวนยางพาราจะลุกลามขึ้นไปถึงยอดภูเขาได้เช่นกัน เช่นนี้เองที่เรียกว่า เราได้ขุดหลุม รอฝังตัวเองไว้เรียบร้อยแล้ว

ยางพาราที่ปรับปรุงพันธุ์ รากแก้วหยั่งลงดินได้ไม่ลึก รากฝอยเกาะกุมหน้าดินและซับน้ำฝนได้ไม่ดี เมื่อเกือบยี่สิบปีก่อนเคยมีฝนตกหนักติดกันหลายวัน น้ำท่วมหมู่บ้าน มีคนจมน้ำตายมาแล้ว แม้จะไม่กี่คน แต่ก็น่าเศร้าใจ

วันนี้ป้ายประกาศแผ่นนั้น จึงน่าสะพรึงกลัวกว่าเสือหลายเท่านัก