งานแต่งของชาวอินโดนีเซีย

สังคมอินโดนีเซียประกอบด้วยผู้คนหลากหลายชาติพันธุ์ มีมากกว่าสามร้อยชาติพันธุ์ การแต่งงานแบบเดิมของชาวอินโดนีเซียจึงมีเอกลักษณ์แตกต่างกันไป อาจเรียกว่าแตกต่างกันไปโดยสิ้นเชิงเช่น ระหว่างหนุ่มสาวชาวบาหลีกับหนุ่มสาวชาวสุลาเวสีตอนบน เพราะหนึ่งนั้นมีวิถีวัฒนธรรมฮินดู อีกหนึ่งเป็นวิถีวัฒนธรรมผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมพื้นถิ่นและวัฒนธรรมชาวคริสต์นิกายแคธอลิก

ผู้เขียนมีโอกาสไปร่วมงานแต่งงานของญาติของเพื่อนชาวอินโดนีเซีย และอีกคู่หนึ่งเป็นความบังเอิญที่ชุมชนหน้าอพาร์ตเมนท์ของผู้เขียน  เขามีการจัดงานแต่งงานระหว่างหนุ่มสาวชาวจาวา (ชวา) ระหว่างสองงานแต่งนี้ สะท้อนวิถีชีวิตในยุคโมเดิร์น และสะท้อนความแตกต่างของกลุ่มคนที่ต่างระดับการศึกษาและอาชีพของสังคมเมืองหลวงในอินโดนีเซียเป็นอย่างดี

งานแต่งงานของหนุ่มสาวชาวปาดัง ทั้งคู่นับถือศาสนาอิสลาม ชายหนุ่มเป็นนักธุรกิจกำลังก้าวหน้าในหน้าที่การงาน ส่วนหญิงสาวเป็นลูกสาวข้าราชการระดับสูงในกระทรวงเกษตรของอินโดนีเซีย สถานที่การจัดงานของทั้งคู่จึงใหญ่โต เพราะใช้หอประชุมใหญ่ของกระทรวงเกษตร และอลังการด้วยพิธีการแต่งงานแบบดั้งเดิมของชาวปาดัง ที่เขาพยายามรักษาไว้อย่างเหนียวแน่น เรียกว่าครบทุกขั้นตอนของประเพณี  รวมทั้งการแต่งกายประจำภูมิภาค- สุมาตราตอนใต้ ทั้งคู่บ่าวสาวและพ่อแม่รวมทั้งบรรดาญาติสวยสดงดงามด้วยชุดพิธีสำหรับการแต่งงาน

เพื่อนผู้เขียนเล่าว่า ส่วนใหญ่การแต่งงานของชาวปาดังจะกระทำที่บ้าน โดยเฉพาะในพื้นที่จังหวัดปาดัง แต่ชาวปาดังที่มาตั้งรกรากในเมืองหลวง การจัดพิธีแต่งงานเป็นการแสดงออกถึงการคำนึงถึงหน้าตาทางสังคม ฉะนั้น การจัดงานแต่งงานของชาวปาดังที่อาศัยอยู่ในเมืองหลวงที่มีฐานะจึงเลือกจัดในโรงแรม หรือหอประชุมขนาดใหญ่มากกว่าจัดที่บ้าน บรรดาญาติพี่น้องที่อยู่ต่างจังหวัดก็จะพากันมาร่วมฉลองพิธีการนี้ด้วย เพื่อนของผู้เขียน-เนลลี่ บอกว่า งานของเธอจะเลือกจัดที่บ้านมากกว่า เพราะไม่ต้องการโชว์หน้าตา แต่จะเน้นความใกล้ชิดของความเป็นเครือญาติ เพราะงานนั้นญาติจะมาจากทั่วทุกสารทิศ

พิธีแต่งงานของทั้งคู่กินเวลายืดยาว เฉพาะขบวนของเจ้าบ่าวไปเชิญเจ้าสาว รวมทั้งการร่ายรำฉลองให้กับคู่บ่าวสาวก็กินเวลาไปเกือบชั่วโมง ก่อนที่จะจบด้วยการให้บรรดาญาติสนิทมิตรสหาย (ทุกคนที่มา) ขึ้นไปกล่าวคำอวยพร บนเวทีนั้นจะประกอบไปด้วยพ่อแม่เจ้าสาว เจ้าบ่าว เจ้าสาวและพ่อแม่เจ้าบ่าว กว่าจะว่ากันครบผู้กล่าวก็กินเวลาไปอีกเกือบสองชั่วโมง ใครที่เพื่อนมากญาติมาก ก็น่าเห็นใจบ่าวสาวที่ต้องยืนเป็นชั่วโมงๆ

อย่างไรก็ตาม การจัดงานของกลุ่มคนที่มาจากต่างเมือง  เช่นมาจากสุมาตรา มาจากสุลาเวสี มาจากบาหลี ฯลฯ ที่เข้ามาทำงานในเมืองหลวง ส่วนใหญ่จะจัดงานแบบผสมผสานคือ พิธีการดั้งเดิมกับสถานที่จัดงานตามโรงแรม เพราะต้องการอนุรักษ์และแสดงออกถึงเอกลักษณ์ดั้งเดิมของตน ฉะนั้นสิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นและเติบโตมาพร้อมกับแนวคิดนี้ก็คือ ธุรกิจการจัดงานแต่งงานแบบครบวงจร เนลลี่บอกกับผู้เขียนว่า เฉพาะชุดของเจ้าบ่าวเจ้าสาวคิดเป็นเงินเกือบแสนบาท ถูกแพงไปตามสีสันของชุดด้วย หากเป็นชุดสีแดงราคาจะแพงขึ้นไปอีก ทั้งของเจ้าบ่าวและเจ้าสาวก็ประมาณแสนกว่าบาท หรืออาจจะมากกว่านั้น เพราะฉะนั้น สีสันของชุดแต่งงานจึงเป็นการบ่งบอกถึงกำลังฐานะของเจ้าบ่าวและความโชคดีของเจ้าสาวด้วย

อีกคู่หนึ่ง ต่างกรรมต่างวาระ เป็นความโชคดีที่บังเอิญได้มีโอกาสเห็นวิถีชุมชนแออัดในเมืองหลวงจัดงานแต่งงาน เป็นงานแต่งงานของชาวจาวา ทั้งคู่มาจากเมืองยอกยาการ์ตา เข้ามาทำงานในเมืองหลวง และอาศัยอยู่ในชุมชนแออัดแถบนั้น งานแต่งหนนั้นเรียกว่าปิดซอยจัดงานกันเลยทีเดียว ซอยหน้าอพาร์ตเมนท์ของผู้เขียนเป็นซอยเล็กๆ รถยนต์วิ่งเข้าออกได้ขาเดียว ชาวชุมชนตั้งเวที ลานอาหารกันตรงนั้น มีบรรดาญาติและเพื่อนร่วมชุมชนมากมายร่วมฉลองกับคู่บ่าวสาวด้วย

พิธีการสำหรับคู่นี้ไม่ยืดเยื้อยาวนานเหมือนคู่บ่าวสาวชาวปาดัง คู่บ่าวสาวอยู่ในชุดแต่งงานแบบจาวา แค่นั่งอยู่บนเวที ให้ญาติและเพื่อนเข้ามาอวยพรและถ่ายรูป แต่เห็นได้ว่า งานนี้สนุกสนานกับดนตรีและการกินมากกว่างานแรก คู่บ่าวสาวเข้าหอไปแล้ว ญาติและเพื่อนยังสนุกอยู่กับการฉลอง โดยเฉพาะการแสดงดนตรี ฟังและพูดคุยกันจนดึกดื่น ควันหลงของงานคือ เพื่อนร่วมอพาร์ตเมนท์ของผู้เขียนชาวออสซี่จำต้องออกไปเช่าโรงแรมนอนชั่วคราวในคืนนั้น เพราะทนกับเสียง และบรรยากาศที่เธอบอกว่ารบกวนสิทธิส่วนบุคคลไม่ไหว ซึ่งที่ออสเตรเลียไม่คุ้นเคยกับบรรยากาศเช่นนี้  แต่ผู้เขียนรู้สึกคลับคล้ายคลับคลาบ้านเรา รู้สึกซอยมีชีวิตชีวา และมีความรู้สึกร่วมไปกับเขาด้วย

ขบวนของคู่บ่าวสาว

การร่ายรำฉลองและอวยพรคู่บ่าวสาว

เข้าคิวกันอวยพรคู่บ่าวสาว

ภาพของคู่บ่าวสาวแบบโมเดิร์นหน้างานแต่ง

เนลลี่

แต่งงานของชาวจาวาในชุดแต่งงานแบบดั้งเดิม