ขึ้นเขาลงเลไปด้วยกัน 2

เครื่องบินทะเล

"เครื่องบินทะเล"

ฉันพูดเล่น ๆ กับพวกน้อง ๆ เยาวชนจากบ้านหินลาดใน เชียงราย ที่นั่งแหงนหน้ามองฟ้า ดูเครื่องบินในขณะที่นั่งอยู่ในเรือกลางทะเล

"แวะจอดที่ทะเลได้ด้วย" ฉันอำต่อ
"เครื่องบินลงกลางทะเลเลย" สาวที่อยู่ใกล้ ๆ สนับสนุนคำพูดของฉันพลางหัวเราะอย่างสนุกสนาน ฉันอ้าปากกำลังจะพูดต่อยังไม่ทันที่เสียงจะออกมา เครื่องบินก็ร่อนลงต่ำและลงจอดจริง ๆ ฉันหัวเราะเก้อ ๆ เมื่อผู้ร่วมทางคนหนึ่งอธิบายว่า
"เครื่องบินเล็กของรีสอร์ทรับนักท่องเที่ยวจากภูเก็ตมาที่นี่ได้เลย"
"แต่คงแพงน่าดู และท่าจะสบายกินไป" ใครคนหนึ่งพูดขึ้น ไม่มีใครพูดต่อ ต่างรู้ดีว่าการเดินทางมาครั้งนี้ไม่ได้มาเพื่อท่องเที่ยว หรือมาดูแหล่งท่องเที่ยว แต่เมื่อมองไปทางไหนก็พบแหล่งท่องเที่ยวทั้งนั้น พบเรือหรูๆ พานักท่องเที่ยวทะเล พบเครื่องบินเล็กรับส่งนักท่องเที่ยวที่ชายหาด

การเดินทางมาครั้งนี้ มากับโครงการกองกำลังรักษาต้นทางอาหาร พวกเขามาดูแหล่งอาหารจากทะเล ว่าเป็นเช่นไร เขาดูแลไว้อย่างไร เช่นเดียวกับบ้านในป่าบ้านบนดอยหรือไม่ แต่ที่เห็นชัด ๆ คือทะเลไม่ได้เป็นแหล่งอาหารเท่านั้น แต่เป็นแหล่งท่องเที่ยว บริเวณโดยรอบเกาะมุกด์ที่มีอยู่ 9 อ่าว ล้วนแต่เป็นหาดที่มีรีสอร์ทสวยงาม กระจายอยู่ทั่วไป บางหาดได้ชื่อใหม่ว่าหาดฝรั่ง มีฝรั่งมาพักเต็มไปหมด

บ้านเกาะมุกด์ที่เราไปพัก เป็นบ้านชาวประมงและเป็นมุสลิมเกือบทั้งหมด นอกจากทำประมงแล้ว พวกเขาก็ทำสวน สวนมะพร้าวที่กระจายอยู่ทั่วหมู่บ้าน และยางพาราในที่สวน ชาวประมงที่เกาะมุกด์บอกว่า การออกทะเลนั้นไม่พอกับรายจ่ายเสียแล้วบางคนจะต้องทำสวน และทำงานรับจ้างด้วย เพราะอาหารในทะเลมีน้อยลง ในขณะที่น้ำมันในการออกเรือราคาสูง

บ้านชาวประมง

ที่บ้านเกาะมุกด์ มีเสน่ห์สำหรับนักท่องเที่ยวที่ต้องการสัมผัสกับบรรยากาศที่เป็นหมู่บ้านชาวประมง ยามเย็นจึงมีนักท่องเที่ยว มีฝรั่งเดินเข้ามาเที่ยวในหมู่บ้าน มีของขายสำหรับนักท่องเที่ยว มันจะถูกวางอยู่หน้าบ้าน มีผ้าสวย ๆ เช่นผ้าปาเต๊ะ ผ้ามัดย้อม และมีขนมสด ๆ วางขาย เป็นขนมที่ทำจากมะพร้าวที่ยืนต้นอยู่ข้าง ๆ บ้าน ราคาขนมจึงไม่แพง ชิ้นละบาทสองบาท เดินไปชิมไปได้ทั่วหมู่บ้าน ขนมสด ๆ เช่นนี้หากินได้ยากเพราะทุกแห่งมีแต่ขนมประเภทห่อซองที่ออกมาจากโรงงาน มีทั้งสารปรุงแต่ง สี และยากันบูด การได้กินขนมที่เกาะมุกด์ถือว่าเป็นความสุขหนึ่ง

กล้วยทอดของชาวเกาะมุข

มีขนมสารพัดอย่าง สุกใหม่ ๆ เพิ่งออกจากครัวก็มี กำลังทำอยู่ในเตาก็มี ชวนน้องที่เดินมาด้วยกันกินขนมโคหัวล้าน ไส้มะพร้าวอ่อนผัดกับน้ำตาลแดง กัดกินหอมหวานชื่นใจ ที่เรียกว่า "หนมโคหัวล้าน" เพราะมันเกลี้ยงแวววาวจริง ๆ แป้งข้าวเหนียวห่อไส้เมื่อนึ่งสุกแล้วเป็นสีขาวขุ่นและจะติดกันจึงต้องเอาน้ำมันลูบเบา ๆ จนดูเกลี้ยงแวววาว

แค่ขนมโคยังมีหลายแบบ ชื่อเรียกต่าง ๆ กัน นอกจาก "ขนมหัวล้าน" ก็ยังมี "ขนมโคขาว ขนมโคแดง" "หนมโคคลุกพร้าว" ก้อนเล็กขนาดหัวแม่มือ ทำด้วยแป้งเหมือนกันแต่ไส้ข้างในเป็นน้ำตาลมะพร้าวตัดเป็นชิ้นเล็ก ๆ ขนมโคคลุกมะพร้าวจะไม่นึ่งแต่ต้มลงไปในน้ำที่เดือดเมื่อมันสุกจะลอยขึ้นมาและตักขึ้นเอามาคลุกกับมะพร้าวทึนทึกที่ขูดด้วยกระต่าย ต้องขูดด้วยกระต่ายขูดมะพร้าวเท่านั้นถึงจะพอดี ถ้าขูดด้วยเครื่องมันจะเป็นฝอยละเอียดไป ยามเมื่อกัดกินจะอร่อยตรงที่น้ำตาลบางส่วนไหลออกมาคลุกเคล้ากับแป้งและมะพร้าว

ครั้งหนึ่งพบขนมโคคลุกมะพร้าวที่บ้านของตัวเอง (บ้านท่าศาลา-นครศรีฯ ) ขายอยู่ข้างถนนตรงข้ามกับตลาด รีบลงไปซื้อพบว่าเป็นขนมโคสมัยใหม่ที่ประยุคจนเสียรูปและรสชาติ แบบดัดจริตมาก ๆ เอาแป้งขนมโคเติมสีสันลงไป สีเหลืองฟักทอง เขียวใบเตย ส้ม แดง และไส้ใช้น้ำตาลทรายเขี้ยวจนแข็งแล้วตัดเป็นชิ้นเล็ก ๆ มะพร้าวที่เอามาคลุกเป็นฝอยเพราะขูดด้วยเครื่องเป็นฝอยเหมือนกากมะพร้าว กัดไปก็ติดน้ำตาลแข็งโป๊ก น้ำตาลไม่ละลายออกมาในเนื้อแป้ง ต้องบอกเพื่อนที่ไปด้วยว่า มันไม่ใช่ของแท้ ๆ คิดแล้วก็อยากกลับไปบอกแม่ค้าอย่าทำอย่างนี้เลย ของเดิมดีอยู่แล้ว

ชีวิตลูกประมง

เสน่ห์ของเกาะมุกด์ คือขนมหลากหลายที่ทำสด ๆ แบบดั้งเดิมนี่แหละ และอาหารอื่น ๆ ด้วย ก่อนเดินทางไปเพื่อนบอกมาว่า แม่บ้านเกาะมุกด์ทำอาหารอร่อยโดยเฉพาะยำปลิงทะเล

ยำปลิงทะเลที่ว่ากันว่า ใครมาเกาะมุกด์ไม่ได้กิน "ยำปลิงเล" มาไม่ถึงเกาะมุกด์ และที่เด็ดกว่านั้นกลุ่มแม่บ้านจาก "บ้านทุ่งยาว ลำพูน" ก็นำอาหารจากแหล่งต้นทางอาหารที่ป่าชุมชนบ้านทุ่งยาว ซึ่งมีผักสารพัดชนิดรวมทั้งไขมดแดงมาด้วย เพื่อปรุงให้ชาวบ้านเกาะมุกด์กินเป็นการแลกเปลี่ยน

แกงแคนั้นต้องใช้เนื้อไก่หรือเนื้อหมู่ แต่ที่นี่เป็นชุมชนชาวประมงมุสลิมหมูไม่มีแน่ ๆ มีอาหารจากทะเลเป็นหลักจึงต้องประยุคแกงแคเมืองเหนือกับปลาทะเล ดูแม่บ้าน "บ้านทุ่งยาว" จะไม่มั่นใจกลัวจะเสียรสชาติดั้งเดิม แต่เมื่อไม่มีทางเลือกก็ต้องยอมและพบว่าเป็นอาหารหม้ออร่อย ปลาทะเลสด ๆ กับผักสด ๆ หวานเค็มตามธรรมชาติ นอกจากแกงแคก็มีผัดไข่มดแดง แกงปลาแห้งผักหวานใส่วุ้นเส้น แม่บ้านเกาะมุกด์ทำยำปลิงทะเล ใส่มะม่วงสับ มะพร้าวคั่ว พริกขี้หนู และน้ำปลา น้ำตาล ไม่ต้องใช้ผงชูรส งานนี้ใครใช้ผงชูรสก็ถือว่าเสียฟอร์มไม่มั่นใจในแหล่งอาหารและฝีมือตัวเอง- ขอบอก