คำถามจากใครคนหนึ่ง

ผู้หญิงที่ชอบเก็บหญ้าข้างทาง

สิ่งสำคัญของชีวิตคืออะไร

ฉันได้ยินคำถามนี้จากเพื่อนคนหนึ่งเมื่อนานมาแล้ว แวบแรกที่ได้ยิน ฉันนึกว่าจะตอบได้ไม่ยากนัก แต่พอลอง "คิด" จริง ๆ ถึงคำตอบที่คิดว่าดีสำหรับคำถามนั้น กลับทำได้แค่ทวนคำถามซ้ำไปซ้ำมา สิ่งสำคัญ? ชีวิต? นั่นสิ มันคืออะไรนะ…

แต่เวลาก็ผ่านไป คนใหม่ ๆ เรื่องราวใหม่ ๆ เข้ามาสู่ชีวิตของคน จนทำให้บางทีเราลืมคำถามเก่า ๆในชีวิตที่ครั้งนึงเราเคยคิดหาคำตอบ และชีวิตของฉันก็เช่นกัน

จนเมื่อไม่นานมานี้ ฉันมีโอกาสได้ดูหนังเรื่อง To Live ผลงานของผู้กำกับจาง อี้โหมว

ว่าด้วยเรื่องของสามีภรรยาชาวจีนคู่หนึ่งที่สะท้อนให้เห็นชีวิตในช่วงทศวรรษ 1950-1960 ของจีนซึ่งตรงกับยุคการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญของประเทศ ยุคแห่งการก้าวกระโดดครั้งใหญ่มาสู่การปฏิวัติวัฒนธรรม ยุคที่ถือว่าก่อให้เกิดเรื่องหลาย ๆ อย่าง ยุคที่แม้แต่ลูกหลานจีนแท้ ๆ อย่างฉัน หรือหนุ่มสาวชาวจีนในปัจจุบันหลายคนอาจไม่รู้เรื่องดีพอ ว่าคนจีนยุคก่อนต้องอดทนและฟันฝ่ากับอะไรมาบ้าง หวาดกลัวและเสียน้ำตามากี่หน กว่าจะมาเป็นประเทศจีนทุกวันนี้

เหตุการณ์และเรื่องราวของฟูกุย (Ge You) และเจียเจิน (Gong Li) สามีภรรยาที่ชีวิตเจอแต่ความทุกข์และเรื่องเศร้า ตั้งแต่ต้องทำงานอย่างยากลำบากกันทั้งครอบครัวไม่เว้นแม้แต่ลูกสองคน มาถึงการตายของลูกชายคนเล็ก และพอเริ่มจะรู้สึกว่าครอบครัวมีชีวิตดีขึ้น ลูกสาวคนโตที่กำลังจะมีอนาคตก็มาตายไปต่อหน้าต่อตา

ระหว่างที่ดูหนังเรื่องนี้ หลายช่วงฉันรู้สึกเศร้า และหลายตอนที่ฉันร้องไห้ ชีวิตของคน บางทีเราก็เลือกไม่ได้ว่าจะไม่ให้เกิดเรื่องอะไร

จากหนังที่ไม่ค่อยมีใครรู้จักมากนักในบ้านเรา แต่สะเทือนต่อความรู้สึกของฉันอย่างมาก มากพอที่จะทำให้คำถามที่ว่า "สิ่งสำคัญของชีวิตคืออะไร" กลับเข้ามาในสมองอีกครั้ง

สำหรับฟูกุยและเจียเจิน ฉันว่า สิ่งสำคัญในชีวิตของพวกเขา คือการมีชีวิตอยู่อย่างไม่หมดความหวัง ความหวังที่จะมีชีวิตดีขึ้น ได้เห็นประเทศจีนเติบโต เจริญก้าวหน้า

ครั้งหนึ่ง ขณะที่ฟูกุยให้ลูกชาย (หยู่ชิง) ขี่หลังไปโรงเรียนเพื่อไปช่วยถลุงเหล็ก ระหว่างทางฟูกุยถามลูกชายว่า"ชอบกินเกี๊ยวไหม?"
"ชอบครับ"
"ชอบกินเนื้อไหม?"
"ชอบครับ"
"ดีมาก ถ้าหยู่ชิงทำตามที่พ่อบอก ชีวิตเราก็จะดียิ่ง ๆ ขึ้นไป ครอบครัวเราเปรียบเสมือนลูกไก่ พอมันโตขึ้น มันก็จะกลายเป็นห่าน เสร็จแล้วก็จะกลายเป็นแกะ แล้วแกะก็จะกลายเป็นวัว…"
"หลังจากวัวล่ะครับ"
"หลังจากวัวก็จะกลายเป็นลัทธิคอมมิวนิสต์ เสร็จแล้วก็จะมีเกี๊ยวกับเนื้อกินกันทุกวัน"

เพราะความหวัง คือพลังสำคัญที่ทำให้เรามีแรงอยู่ต่อ

ฉันว่าเรื่องร้าย ๆ ก็ปล่อยให้เวลาพามันจากไป สาเหตุของเรื่องราวจะมาจากไหน หรือจากความคิดของใคร ถ้าอภัยได้ ก็ทำเถอะ ในเมื่ออดีตคือเรื่องผ่านมาแล้ว ที่เราทำได้คืออยู่กับทุกวันที่เป็นปัจจุบัน กับชีวิตที่เรายังไม่หมดหวัง เหมือนกับในหนังที่หลายปีต่อมา หลานชายถามตาด้วยคำถามเดิมว่า "หลังจากวัวล่ะครับ"

คราวนี้คนตอบคือยาย ที่ตอบว่า "หลังจากวัว หมั่นโถวก็จะโตขึ้น"
หลานชายบอกว่า "ผมอยากขี่หลังวัว"
ตาพูดว่า "ไม่ได้ขี่หรอก ได้ขี่รถไฟกับเครื่องบินแทน แล้วชีวิตก็จะดียิ่ง ๆ ขึ้นไป"

สำหรับคนอื่น สิ่งสำคัญของชีวิตอาจหมายถึงความมั่นคงทางการเงิน ความรัก การได้ทำความดี ครอบครัว หรือกำลังใจจากคนรอบข้าง แต่ละคนก็ต่างกันไป

สำหรับฉัน ฉันว่าฉันก็มีคำตอบให้ตัวเองแล้ว.