หลักประกันสุขภาพ (5) โคลนนิ่งมนุษย์

ข่าวต่างประเทศวันจันทร์ที่ 21 กุมภาพันธ์ 2548 พาดหัวว่า มติยูเอ็นห้ามนานาชาติโคลนนิ่งมนุษย์

ข่าวรองแจ้งว่า คณะทำงานยูเอ็นลงมติรับรองถ้อยแถลงการณ์ห้ามโคลนนิ่งมนุษย์ทุกรูปแบบด้วยคะแนน 71 ต่อ 35 เสียง ฝ่ายคัดค้านโคลนนิ่งยินดี ระบุเป็นก้าวสำคัญทำให้เคารพการเป็นมนุษย์มากขึ้น ส่วนฝ่ายสนับสนุนผิดหวังที่เหมารวม "โคลนนิ่งมนุษย์เพื่อการแพทย์" ไปด้วย

รายละเอียดแจ้งว่า มติรับรองของยูเอ็นดังกล่าวจะไม่มีผลผูกมัดใด ๆ รายละเอียดแจ้งเพิ่มเติมอีกว่า อังกฤษและสิงคโปร์เป็นสองประเทศที่คัดค้านมติดังกล่าว นายเกวิน วัตสัน ผู้แทนอังกฤษเผยว่าที่ตนออกเสียงคัดค้านถ้อยแถลงนี้เพราะระบุห้ามการโคลนนิ่งมนุษย์ทุกรูปแบบ ขณะที่นายวานู โกปาลา มีนอน เอกอัครราชทูตสิงคโปร์ที่โหวตคัดค้านด้วยกล่าวว่า เป็นที่น่าเสียดายที่วัตถุประสงค์ของการห้ามโคลนนิ่งมนุษย์ถูกใช้ไปในทางที่ผิด โดยขยายผลรวมถึงงานค้นคว้าวิจัยที่สำคัญด้วย

โคลนนิ่งมนุษย์ คือการสำเนามนุษย์ วิธีคือ นำเซลร่างกายของคนไปแทนที่นิวเคลียสของไข่ เสร็จแล้วกระตุ้น
ให้แบ่งตัวและเพาะเลี้ยงสักระยะก่อนที่จะนำไปฝังตัวในผนังมดลูก ทารกที่คลอดออกมาคือสำเนามนุษย์ของคนที่เป็นเจ้าของเซลร่างกายนั้น

โคลนนิ่งยังไม่ประสบความสำเร็จในมนุษย์แต่ประสบความสำเร็จในแกะ แกะที่ได้จากการโคลนนิ่งคือแกะดอลลี่ที่ตายไปแล้ว ซึ่งเป็นการตายก่อนอายุขัย นักวิทยาศาสตร์สามารถอธิบายได้ว่าทำไมสิ่งมีชีวิตที่เกิดจากการโคลนนิ่งจึงตายเร็ว คำอธิบายนั้นตีพิมพ์ลงในวารสารการแพทย์ฉบับหนึ่งเมื่อไม่นานมานี้ซึ่งหากใครได้อ่านแล้วจะทึ่งมาก ทึ่งที่นักวิทยาศาสตร์คล้ายจะรู้ทุกอย่างและพวกเขาน่าจะเอาชนะอุปสรรคนี้จนได้สักวันหนึ่ง

โคลนนิ่งมี 2 แบบ แบบแรกคือโคลนนิ่งเพื่อการสืบพันธุ์ เรียกว่า Reproductive Cloning คือการสืบพันธุ์โดยไม่ต้องอาศัยเชื้อตัวผู้หรือสเปิร์มนั่นเอง เพียงเซลร่างกายจากเจ้าตัวและไข่จากสตรีสักคนก็สามารถดำเนินการได้

แบบที่สองคือโคลนนิ่งเพื่อการรักษา เรียกว่า Therapeutic Cloning วิธีทำขั้นต้นเหมือนกัน ต่างกันตรงที่ไม่ปล่อยให้สิ่งมีชีวิตเจริญเติบโตจนเป็นทารก เพียงปล่อยให้ตัวอ่อนเจริญเติบโตได้ประมาณ 7-14 วัน ระยะนี้ตัวอ่อนจะมีเซลต้นตอจำนวนหนึ่ง ภาษาอังกฤษเรียกว่า stem cell

เซลต้นตอ หรือเซลตั้งต้น หรือสเต็มเซลนี้จะเป็นคำที่ปรากฏบ่อยครั้งขึ้นเรื่อย ๆ ในข่าวต่างประเทศและข่าววิทยาการก้าวหน้าตามหน้าหนังสือพิมพ์

เซลต้นตอ คือเซลที่สามารถเจริญต่อไปเป็นเซลอะไรก็ได้ในร่างกาย ที่นักวิทยาศาสตร์อยากวิจัยอยากทดลองคือนำเซลต้นตอเหล่านี้มาเพาะเลี้ยงให้เป็นเซลประสาทเพื่อรักษาโรคอัลไซเมอร์ พาร์คินสัน หรืออัมพาต การห้ามโคลนนิ่งโดยไม่แยกว่าห้ามประเภทไหนจึงขัดขวางงานวิจัยเซลต้นตอไปด้วย

กลุ่มที่คัดค้านการโคลนนิ่งมักให้เหตุผลว่าเป็นการลดทอนศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการโคลนนิ่งเพื่อสืบพันธุ์นั้นเรียกได้ว่า แย่งงานธรรมชาติหรือแย่งภารกิจของพระเจ้ามาทำเสียเองเลยทีเดียวนอกเหนือจากความจริงที่ว่ากว่าจะทดลองโคลนนิ่งมนุษย์สำเร็จไม่รู้ต้องมีตัวอ่อนมนุษย์ตายกลางทางอีกเท่าไร

กลุ่มที่คัดค้านการโคลนนิ่งมิใช่โง่ พวกเขารู้ว่ากำลังคัดค้านการโคลนนิ่งเพื่อการรักษาด้วย หนึ่งในหลายเหตุผลที่คัดค้านคือการโคลนนิ่งเพื่อการรักษานั้นจำเป็นต้องเพาะเลี้ยงตัวอ่อนขึ้นมาเพื่อการนี้โดยเฉพาะ และเมื่อนำเซลต้นตอจากตัวอ่อนไปรักษาโรคร้ายของเจ้าตัว ตัวอ่อนนั้นก็ต้องตาย จึงเข้าข่ายสละชีวิตหนึ่งเพื่อช่วยอีกชีวิตหนึ่ง ยังไม่นับว่ากว่าจะวิจัยกันสำเร็จจะต้องเพาะเลี้ยงตัวอ่อนขึ้นมาเพื่อทำลายอีกมากมายเพียงใด

ที่เล่ามามิใช่เรื่องเพ้อฝัน ปัจจุบันประเทศไทยก็มีการรักษาผู้ป่วยด้วยเซลต้นตอกันอยู่แล้ว เพียงแต่มิใช่เซลต้นตอที่ได้จากตัวอ่อน หากเป็นเซลต้นตอที่ได้จากไขกระดูกซึ่งเป็นแหล่งหนึ่งที่อุดมสมบูรณ์ด้วยเซลต้นตอ เซลต้นตอเหล่านี้คือความหวังของผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาวและโรคเลือดบางชนิด มีข้อเสียว่าคุณภาพของเซลต้นตอที่ได้จากไขกระดูกไม่สดเท่ากับที่ได้จากตัวอ่อน และมักประสบปัญหาเรื่องเนื้อเยื่อของผู้บริจาคไขกระดูกและเนื้อเยื่อของผู้รับไม่เข้ากัน

วิธีปลูกถ่ายเซลต้นตอจากไขกระดูกนี้อยู่ในชุดสิทธิประโยชน์หรือไม่ หากในอนาคตนักวิทยาศาสตร์สามารถเพาะเลี้ยงฟาร์มตัวอ่อนเพื่อใช้เป็นแหล่งบริจาคเซลต้นตอเพื่อการรักษาโดยเฉพาะ การรักษาด้วยวิธีนี้จะอยู่ในชุดสิทธิประโยชน์หรือไม่

เป็นที่น่าสังเกตว่าประเทศที่เริ่มจัดระบบหลักประกันสุขภาพ เช่น อังกฤษและสิงคโปร์มีทีท่าสนับสนุนให้มีการวิจัยตัวอ่อนเพื่อใช้ประโยชน์จากเซลต้นตอ เป็นไปได้หรือไม่ว่าเพราะพวกเขาเชื่อว่าระบบหลักประกันสุขภาพที่กำลังพัฒนาอยู่น่าจะสามารถสร้างความเท่าเทียมให้แก่ประชาชนได้ระดับหนึ่ง ไม่ว่าเทคโนโลยีทางการแพทย์จะก้าวหน้าไปมากเพียงใดก็ตาม

ในประเทศที่ไม่มีหลักประกันสุขภาพจึงจะเกิดปรากฏการณ์คนรวยเท่านั้นที่ได้รับการรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลต้นตอ

เรื่องโคลนนิ่งยังอีกไกล เรื่องเพาะเลี้ยงตัวอ่อนด้วยวิธีโคลนนิ่งเพื่อนำเซลต้นตอไปปลูกถ่ายรักษาโรคก็ยังอีกไกล แต่การสร้างระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าวันนี้จะทำให้บ้านเราสามารถรับมือกับความไม่เท่าเทียมต่าง ๆนานาที่จะเกิดขึ้นอีกระดับหนึ่ง มิใช่วิ่งไล่ตามปัญหาอยู่เรื่อยไป นี่จึงเป็นวิสัยทัศน์ของชาติโดยแท้