แม่…บ้านเก่า ถนน และความทรงจำ

รอยเท้าของคนดีเดินผ่าน

ถนนนั้นก็เป็นสิริมงคล

ลูกแม่  ถนนอย่างนั้นแหละ

เหมาะสำหรับลูกควรจะเดิน

ถนนนั้นแม้จะไกล

ก็เป็นถนนที่ปลอดภัย

 

ความหวังของแม่

ก็อยากให้ลูกเดินถนนอย่างนี้.

(กวีนิพนธ์ชื่อ "ถนน" ของ "จ่าง  แซ่ตั้ง" )

ตีพิมพ์ครั้งแรก ชุด "แม่กับลูก"  เมื่อปี พ.ศ. 2515  

ตีพิมพ์ครั้งที่ 2  โดยสำนักพิมพ์ "ลูกหลาน จ่าง  แซ่ตั้ง" เดือนสิงหาคม 2548 

* * * * * *

ฉันหยิบหนังสือรวมกวีนิพนธ์คัดสรรของ "จ่าง  แซ่ตั้ง" ชุด "แม่กับลูก" ออกมาอ่านอีกครั้งในค่ำคืนเงียบสงัด  ในยามที่มองเห็นดวงดาววิบวับไหวอยู่บนเวิ้งฟ้า  ลมหนาวพัดพาอายหนาวยะเยียบมาจากเชิงดอยสูง  อากาศสดสะอาด  ช่างกล่อมเกลาความรู้สึกบางอย่างออกมาให้ใคร่ครวญคิดถึง...

ใช่...พลอยทำให้ฉันคิดถึงภาพเก่าๆ  ในวัยเยาว์  คิดถึงแม่...คิดถึงบ้าน  คิดถึงถนนที่ฉันเดินออกมาจากหมู่บ้าน... 

* * * * * *

ฉันกลับมาเยี่ยมเยือนบ้านเกิดอีกครั้งหนึ่ง 

หลังจากที่วิถีชีวิตเร่ร่อนห่างหายนานและนาน 

ฉันจ้องมองหาความสุขที่ล่องลอย  มองหาอดีตที่พลัดหาย 

ภาพผ่านสองข้างทางแปลกเปลี่ยนไปมาก  ไม่เหมือนเดิม 

ถนนดินที่ทอดยาวไปสู่หมู่บ้านเปลี่ยนเป็นถนนคอนกรีต 

ดงป่าสักที่เคยคลุมปกรกครึ้มร่มเย็นกลับโล่งเตียนเหลือแต่ตอ

 เท่าที่มองเห็นต้นไม้ที่ยังให้เห็นพอหลงเหลืออยู่ 

ก็มีแต่ภายในบริเวณสุสานป่าช้าริมถนนทางเข้าหมู่บ้านเท่านั้น 

ความเงียบของชนบทหายไป  กลายเป็นความอึกทึกและรีบเร่ง 

เมื่อคนในหมู่บ้านต่างแข่งขันกันมีรถยนต์ มอเตอร์ไซค์  เทคโนโลยีเครื่องใช้ไฟฟ้ากันยกใหญ่

โอ. บ้านเกิดของฉัน  เปลี่ยนไปมากจริงๆ…

อยู่อย่างนั้น...

ฉันขังตัวเองอยู่ในห้องนอนสกปรก  ห้องที่แสงแดดส่องสาดมาไม่ถึง 

บรรยากาศอับชื้น  หนังสือทั้งเก่าใหม่วางระเกะระกะเต็มพื้นห้อง 

ไม่อยากเก็บหรือคิดจะปัดกวาด  เศษกระดาษเขียน

จดหมาย  บทกวี  เรื่องสั้น  ถูกขยำทิ้งจนล้นถังขยะ 

บางครั้ง…สิ่งที่เราเคยกลั่นออกมาจากความคิดความรู้สึก 

ก็กลับกลายเป็นสิ่งที่ไร้ค่าไม่มีความหมายเหมือนกันนะ  ฉันครุ่นรำพึงกับตัวเอง…

ฉันมีความรู้สึกเริ่มเบื่อผู้คน  เบื่อตัวเอง  เบื่ออาหารมื้อเช้า มื้อกลางวันทำไมคนเราต้องจมอยู่กับความหิว  ความอยาก ความอิ่ม อย่างนี้ซ้ำแล้วซ้ำเล่าก็ไม่รู้  นั่งมองรูปภาพของตัวเองที่ติดอยู่ข้างฝาห้อง  ภาพเก่าๆ ที่ยังไม่ได้ใส่กรอบ  สีมันดูซีดจาง  นั่น,แมลงสาปกำลังไต่มากัดกินแทะเล็ม  จากท่อนขาลามไปถึงลำตัว  ใกล้ทรวงอกเข้าไปทุกที  โอ.หัวใจฉันกำลังถูกกัดกร่อน  แต่ช่างเถอะ…ปล่อยให้มันกัดกินภาพไปเรื่อยๆ  อย่างแช่มช้า  เหมือนกับว่าฉันกำลังเฝ้ามองตัวเอง…หรือว่าฉันกำลังฟุ้งซ่านใกล้บ้า!

* * * * * * *

บ้านเก่าหลังนี้  ก่อนเคยมีแต่เสียงหยอกล้อ  เสียงหัวเราะและเสียงเพลง

บทเพลงแห่งความสุขก้องกังวานไปทั่ว  ฉันยังจำวันที่แม่ให้นอนหนุนตัก 

มืออุ่นอ่อนโยนนั้นโอบกอดฉันไว้  พร้อมกับคอยพร่ำสอนให้เป็นคนดี  อย่าเห็นแก่ตัว 

โตขึ้นให้ทำงานที่สุจริต  อย่าอวดเบ่งข่มเหงคนที่ด้อยกว่า

ตอนนั้น…ฉันยังไม่ค่อยเข้าใจความหมายคำพูดของแม่เท่าไร เพราะยังเยาว์นัก

มาบัดนี้, คงเหลือเพียงภาพความทรงจำเก่าๆ 

แม่จากฉันไปนานแล้วด้วยโรคเบาหวานกับความดันสูง 

พ่อแต่งงานใหม่ย้ายไปปลูกบ้านหลังใหม่ที่ท้ายทุ่ง 

สงสารก็แต่พี่สาวที่อยู่คนเดียวในบ้านเก่าหลังนี้ 

ฉันหรือ…นานทีปีหนจะกลับบ้านครั้งหนึ่ง 

ใช่ว่าฉันจะเห็นแก่ตัวหรือหนีปัญหาไม่สู้ชีวิต 

เพียงแต่ตัวเองกำลังค้นหาบางสิ่งบางอย่างอยู่ 

ฉันจึงจำต้องเดินออกจากบ้านเก่าหลังนี้ 

เพื่อไปสู่ถนนสายชะตากรรม…

* * * * * *

ยามใดที่ฉันคิดถึงแม่…ฉันจะกลับคืนมาบ้านเกิด 

จ่อมจมอยู่ในห้องหับของความทรงจำ  หยิบหนังสือเรื่องสั้นเล่มเก่าของ "รมย์  รติวัน" ออกมาอ่าน  บางบทบางตอนของเรื่อง "ปุยนุ่นและดวงดาว"  ฉันอ่านแล้ว  มีความรู้สึกว่าเหมือนมีแม่มาอยู่ใกล้ ๆ

**…ใต้แสงแดดอ่อนในฤดูหนาวยามย่ำเย็น  มันทำให้ฉันว้าเหว่นัก  แต่ฉันมองเห็นแม่กำลังฝัดข้าวอยู่กลางลานดิน  ล้อมรอบด้วยเสียงเป็ดไก่จอแจ  มองเห็นพ่อต้อนควายเข้าคอก  มองเห็นพี่หน้าเป็นมันอยู่ในครัว  ปู่สุมไฟไล่ริ้นยุงอยู่หน้าบ้าน  ย่ากำลังให้ข้าวหมูในเล้า  อีกนาน  ทุกคนจะพร้อมหน้ากันที่ชานเรือน  ล้อมวงกินข้าวมื้อเย็น  พออิ่มก็มืด  พอดีดาวจะค่อยๆ  ผุดขึ้นทีละดวงจนพร่างเต็มฟ้า  มันวาบเป็นทางยาวก่อนจะดับสนิท  แม่หัวเราะและกล่าวกับฉันว่า…

" ดาวตกอยู่ทุกคืนแหละลูก  แต่ท้องฟ้าก็ไม่หมดดาว"

ขอให้ฉันได้ต่อถ้อยคำตอบแม่ว่า…

"เหมือนความหวังของมนุษย์แหละ แม่จ๋า…แม้มนุษย์จะเคยสิ้นหวังครั้งแล้วครั้งเล่า 

แต่มนุษย์ก็ไม่เคยหมดความหวัง  จริงไหมจ๊ะ แม่"

* * * * * *

ค่ำคืนนี้  ฟ้าช่างมืดนัก 

ลมเหนือพัดโชยมาเย็นเยือกหนาว 

หนาวในห้วงความทรงจำ  ว้างไหวและเปลี่ยวเหงา 

ฉันก้าวเดินออกมายืนอยู่กลางสวนหลังบ้าน 

แหงนหน้าจ้องมองดวงดาวที่วับแวมอยู่กลางฟ้ากว้างใหญ่ไพศาล 

มีดาวดวงหนึ่งกระพริบวิบวาวแจ่มจ้าที่สุดในหมู่ดาว 

เคลิ้มคล้ายเหมือนกับว่าดวงดาวกำลังจ้องมองมายังฉัน

บางที  แม่อาจอาศัยอยู่บนดาวดวงนั้น…

* * * * * *

**  บางตอน เรื่องสั้น ปุยนุ่นและดวงดาว ของ "รมย์  รติวัน"