แพ็คเก็จจิ้งนั้น….สำคัญไฉน?

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว ก่อนเริ่มสอนการเขียนสารคดี ได้ให้นักศึกษานึกถึงรายการสารคดี หรือข้อเขียนสารคดีที่แต่ละคนเคยดูมาเมื่อ 10-20 ปีที่แล้ว พร้อมบอกเหตุผลว่าทำไมถึงดู หลังจากได้โจทย์ไปแล้ว ทุกคนตอบเป็นเสียงเดียวกัน ว่ารายการที่ดูคือรายการสารคดีสั้น ๆ ทางช่องฟรีทีวี หลัง 6 โมงเย็น ที่มีเสียงพากย์เป็นเอกลักษณ์ เหตุผลที่ทุกคนดูก็เกือบจะเป็นคำตอบเดียวกันทั้งหมดว่า "บังเอิญเปิดเจอ และเป็นรายการสั้น ๆ เพื่อคั่นรายการที่ตัวเองชอบ"

คำถามที่สอง ถามว่า แล้วรายการสารคดีปัจจุบันที่ชอบดูมีรายการอะไรบ้าง เพราะอะไรถึงดู ทุกท่านคงพอจะเดาถูกนะคะว่าส่วนใหญ่ในห้องจะตอบเป็นเสียงเดียวกัน ว่า "รายการค้นคนคน รายการทุ่งแสงตะวัน รายการกบนอกกะลา" เหตุผลก็เพราะการดำเนินเรื่องน่าสนใจ และทำให้อยากติดตามดูทุกอาทิตย์

เรื่องที่เกริ่นมาข้างต้น นับเป็นตัวอย่างหนึ่งจากหลาย ๆ เรื่องที่แสดงถึงการให้ความสำคัญกับรูปแบบการนำเสนอ หรืออาจเรียกให้ดูเป็นฝรั่งหน่อย ก็คือการเน้นแพ็คเก็จจิ้ง ให้ดูน่าสนใจสวยงาม ทั้ง ๆ ที่ตัวสาระ เนื้อหาก็คือสิ่งที่มีอยู่มานานแล้ว สารคดีก็เหมือนกัน ทำไมสมัยก่อนพอพูดถึงสารคดีเราจะนึกถึงเรื่องที่น่าเบื่อ ไม่น่าสนใจ

ทว่าในทางตรงกันข้ามปัจจุบันสารคดีหลายรายการที่ผลิตโดยพี่ไทยเราเอง สามารถทำให้เราติดตามอาทิตย์ต่ออาทิตย์ จนเรตติ้งพุ่งกระฉูดอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน จนบางครั้งเราสรุปไม่ค่อยได้เต็มปากนักว่าจริง ๆ แล้วคนไทยสนใจแต่เรื่องสนุกสนาน ไม่มีสาระ

แฟชั่น wristband ก็เป็นอีกแคมเปญหนึ่งที่สร้างความน่าสนใจได้เป็นอย่างมากหลายองค์กร โดยเฉพาะองค์กรที่ไม่แสวงหากำไรได้พยายามเร่งผลิตขึ้นมา เพื่อระดมทุนทำกิจกรรมต่าง ๆ โดยกลุ่มเป้าหมายส่วนใหญ่คือ กลุ่มวัยรุ่น

จริง ๆ แล้วจุดประสงค์ของการผลิตเจ้า wristband ขึ้นมาก็เพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยโรคต่าง ๆ หรือทำประโยชน์ด้านอื่น ๆ แต่ลองคิดดูว่าหากมูลนิธิ หรือองค์กรต่าง ๆ ออกแคมเปญรณรงค์ให้วัยรุ่นมาเป็นอาสาสมัครบำเพ็ญประโยชน์ให้ผู้ป่วยโรคนั่นโรคนี่ แน่นอนว่าคงมีวัยรุ่นส่วนหนึ่งที่สนใจ แต่คงไม่เป็นกระแสฮือฮาเท่ากับเจ้า wristband แน่ๆ ก็เพราะว่าการสื่อสาร หรือโน้มน้าวให้วัยรุ่นปัจจุบันทำอะไรได้ ก็คงต้องเชื่อมโยงกับความทันสมัย ดูเก๋ หรือฝรั่งเค้าเรียกว่า "คูล" (Cool)

การสร้างแพ็คเก็จจิ้งให้น่าสนใจจึงกลายเป็นส่วนหนึ่งของโจทย์ที่จะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมกลุ่มเป้าหมายไปแล้ว เมื่อเราสามารถเชื่อมโยงกับการบำเพ็ญประโยชน์ให้สังคม หรือผู้ด้อยโอกาสกับความเท่ห์ ความ"คูล" ได้ ก็จะทำให้ตอบสนองจุดประสงค์ของทั้งสองฝ่ายคือตัวองค์กร และผู้ใส่ wristband เอง

อีกเรื่องที่พวกเราอาจไม่เคยสังเกต หรืออาจมองข้ามไปก็คือเรื่องการทำแพ็คเก็จจิ้งเกี่ยวกับการเผยแพร่ธรรมะ ทุกท่านคงจะรู้จักแม่ชีท่านหนึ่งที่มีการเผยแพร่ สั่งสอนธรรมะได้อย่างสนุกสนาน และน่าสนใจ ดิฉันก็เป็นคนหนึ่งที่ติดตามรายการธรรมะของท่าน เพราะเห็นว่ามีรูปแบบรายการที่ไม่เหมือนรายการธรรมะรายการอื่น ๆ เช่น มีการนำเอาดารามาพูดคุยถามปัญหาธรรมะ มีการนำเสนอบรรยากาศในสถานที่ปฏิบัติธรรมที่มีความเรียบร้อยสวยงาม ฯลฯ

หากจะสรุปว่าอะไรคือองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้รายการธรรมะของท่านเป็นที่รู้จัก และสนใจทั่วไป ก็คงหลีกเลี่ยงการให้ความสำคัญกับรูปแบบการนำเสนอหรือการทำแพคเก็จจิ้งให้น่าสนใจไปไม่ได้

การสร้างแพ็คเก็จจิ้งต่าง ๆ เหล่านี้ น่าจะกล่าวได้ว่าเป็นองค์ประกอบที่สำคัญในการดึงดูดความสนใจของกลุ่มเป้าหมาย ซึ่งจริง ๆ แล้วตัวสาระ หรือเนื้อหานั้นเป็นเรื่องเดิม ๆ ที่เรารู้อยู่แล้วว่ามีประโยชน์ เช่น คำสอนทางศาสนาพุทธ การทำตัวให้เป็นประโยชน์ต่อสังคม ฯลฯ

คำถามที่ตามมาติด ๆ ก็คือ ในอนาคตข้างหน้าอาจจะต้องมีองค์ประกอบอื่น ๆ ที่นำมาใช้เพื่อดึงดูดความสนใจของกลุ่มเป้าหมายนอกเหนือจากการสร้างแพ็คเก็จจิ้งอีกหรือไม่ คงต้องดูกันต่อไป